Αποσπάσματα από το νέο βιβλίο Freefall του γνωστού οικονομολόγου Joseph Stiglitz δημοσίευσε κατ’ αποκλειστικότητα η χθεσινή The Daily Telegraph, όπου αναλύεται η αντίδραση στην οικονομική κρίση και επισημαίνει τις νέες απειλές για την παγκόσμια οικονομία. Ο κ. Stiglitz, μεταξύ των άλλων, αναφέρεται και στην Ελλάδα, καθώς τα οικονομικά της προβλήματα ήταν προπομπός της κρίσης.

Ads

Με τα μέτρα που έχουν ληφθεί, απλά έχουμε αγοράσει λίγο χρόνο μέχρι την επόμενη κρίση. Η νέα «κανονική κατάσταση» θα περιλαμβάνει υψηλότερη ανεργία, χαμηλότερη ανάπτυξη και χαμηλότερα επίπεδα δημόσιων υπηρεσιών στις ανεπτυγμένες χώρες.

Η επιστροφή σε μηδενικό έλλειμμα δεν είναι απλά θέμα αναμονής για ανάκαμψη, καθώς η Ελλάδα είχε ελλείμματα παράλληλα με σχεδόν πλήρη απασχόληση και υψηλά έσοδα από φορολόγηση των υπέρογκων κερδών.

Η χώρα θα αναγκαστεί να αυξήσει τη φορολογία και να κάνει περικοπές στις δαπάνες, γεγονός που, σε συνδυασμό με την παγκόσμια οικονομική δυσχέρεια, θα την οδηγήσει σε ακόμα χαμηλότερη ανάπτυξη και ίσως σε διπλή ύφεση.

Το πραγματικό πρόβλημα, δεν είναι ο πληθωρισμός και το χρέος, αλλά οι ανησυχίες των αγορών για τον πληθωρισμό και το χρέος. Οι επιθέσεις των αγορών στην Ελλάδα δεν πρέπει να αγνοηθούν καθώς δείχνουν ότι τα υψηλά ελλείμματα μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλά επιτόκια και να δυσχεράνουν τα οικονομικά προβλήματα μιας χώρας.

Δεν προκαλεί έκπληξη ότι οι αγορές επέλεξαν να επιτεθούν στην Ελλάδα, καθώς οι μικρές χώρες αποτελούν εύκολο στόχο που απαιτεί λιγότερα χρήματα. Επιπλέον, τα προβλήματα της Ελλάδας ήταν, σε μεγάλο βαθμό, τα πιο σημαντικά. Η Ελλάδα είχε υψηλό χρέος, υψηλό έλλειμμα και είχε επιδοθεί, όπως πολλές χώρες, σε ψευδείς λογιστικές δηλώσεις.

Αν είχε επιτραπεί στην Ελλάδα και στην Ισπανία να υποτιμήσουν το νόμισμα τους, θα είχαν ισχυροποιήσει τη θέση τους λόγω της ώθησης που θα δινόταν στις εξαγωγές. Όμως, ως μέλη της ευρωζώνης, τα χέρια τους ήταν δεμένα. Υπάρχει μία λύση: είτε να αποχωρήσει η Γερμανία από την ευρωζώνη, είτε η ευρωζώνη να χωριστεί σε δυο υποπεριοχές.

Το ευρώ ήταν ένα ενδιαφέρον πείραμα, αλλά όπως ο ξεχασμένος σχεδόν Μηχανισμός Ρυθμού Συναλλαγής (Exchange Rate Mechanism), ο οποίος προηγήθηκε και κατέρρευσε όταν οι κερδοσκόποι επιτέθηκαν στη στερλίνα το 1992. Του λείπει η θεσμική υποστήριξη προκειμένου να λειτουργήσει.

Αν η Ευρώπη δεν μπορεί να βρει τον τρόπο να κάνει αυτές τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις, τότε είναι ίσως καλύτερο να αναγνωρίσει την αποτυχία και να προχωρήσει, αντί να εξάγει υψηλό τίμημα σε ανεργία και ανθρώπινα δεινά, όλα στο όνομα ελαττωματικών θεσμικών διακανονισμών που δεν ανταποκρίθηκαν στα ιδανικά των δημιουργών τους.