Έχει πλέον κατανοηθεί, πέρα απ’ τους μύθους μετρολόγων κι αναπτυξιολογούντων, ότι η απάντηση στην πολύπλευρη κρίση είναι πολιτική. Απαιτεί υπέρβαση ολόκληρου του Πολιτικού Συστήματος, ως προϋπόθεση για την οικονομική και γενικότερα τη βιοτική-πολιτισμική διέξοδο. Μια υπέρβαση, που αποτελεί και διεθνώς πλέον το δρόμο για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια προοπτική, στους όρους της γενικής συστημικής αλλά και βιοτικής κρίσης.

Ads

Η χώρα, ανάμεσα στα ιδιαίτερα βαθειά αδιέξοδά της και την πλούσια παράδοση και κληρονομιά της, προηγείται στην ανάγκη και τη δυνατότητα απάντησης, μιας απάντησης παραδειγματικής σε διεθνές επίπεδο. Υπάρχει εδώ η δυνατότητα να ξεπεραστούν τα αδιέξοδα του συστημικού τοπίου και μαζί τα αδιέξοδα του αριστερού αντισυστημικού λόγου, που επιβιώνει ως συνταγή παρά τη βοούσα διάψευσή του.

Το κλειδί για την απάντηση αποτελεί το Δημοκρατικό Αίτημα, ικανό να εξασφαλίσει την αναγκαία κοινωνική στήριξη και ταυτόχρονα ικανό να αποτελέσει το θεσμικό κεφαλόσκαλο του περαιτέρω κοινωνικού αυτεξούσιου. Ικανό επίσης να εξασφαλίσει όρους δημιουργικής ( παραγωγικής και πολιτισμικής ) απάντησης της κοινωνίας απέναντι στα αδιέξοδα που χαραμίζουν τις θυσίες της. Ικανό ακόμα να αποτελέσει κρίκο της δημοκρατικής αλυσίδας που ανά την υφήλιο αντιπαλεύει την συστημική-ιμπεριαλιστική αλυσίδα. Ικανό, τέλος, να επεκτείνει, ενοποιήσει, κι αναβαθμίσει πολιτικά το κίνημα διαμαρτυρίας, να το μετατρέψει σε κίνημα επικίνδυνο για το καθεστώς κι ελευθερωτικό για την κοινωνία.

Το Δημοκρατικό Αίτημα δεν αφορά την «πραγματική δημοκρατία», ούτε την «αληθή τοιαύτη», για να θυμηθούμε το γέρο-ΓΠ και τα όσα ακολούθησαν ως το σήμερα του εγγονού του. Η δημοκρατία δεν αφορά κάποιο τυπολογικό μοντέλο, ούτε είναι ανεξάρτητη απ’ τα πολιτισμικά και συγκυριακά δεδομένα. Ενσωματώνει κατακτημένους θεσμούς κι άλλους που ωριμάζουν στη συγκυρία, αλλά πάντα ορίζεται δυναμικά στην ικανότητά της να μετατρέπει τον εκάστοτε βαθμό του κοινωνικού αυτεξούσιου σε περαιτέρω αυτεξούσιο. Η δημοκρατία αφορά το βάθος της κοινωνικής εξουσίας που μπορεί να τροφοδοτήσει απ’ τα σπλάχνα της νέο βάθεμα. Η δημοκρατία είναι η εκάστοτε βαθειά δημοκρατία που έχει όρους και στήριξη να βαθύνει παραπέρα, κόντρα στο βαθύ καθεστωτικό κράτος.

Ads

Είναι κοινωνικά υπερώριμο, σήμερα το αίτημα της δημοκρατικής διεξόδου, τίθεται ως εδώ και τώρα ανάγκη και δυνατότητα, ξεπερνώντας την «ωρίμαση» που η αριστερά θεωρεί αναγκαία για την αποτυχημένη μειοψηφική-εξ εφόδου στρατηγική της.

Έτσι, το ζήτημα συνοψίζεται σήμερα στο παγκοινωνικό αίτημα: «ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΒΑΘΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ».

Τι θα σήμαινε όμως αυτό σήμερα; Θα σήμαινε «άμεση δημοκρατία», δημοψηφισματική δημοκρατία κτλ; Σίγουρα θεσμοί αμεσοσυμμετοχής κτλ. είναι αναγκαίοι στο επίδικο κεφαλόσκαλο της κοινωνικοπολιτικής πορείας. Στο οποίο όμως, για πολλά χρόνια, ο πολυκομματισμός θα αποτελεί βασικό δημοκρατικό θεσμό, στο πλαίσιο της πολύμορφης κοινωνικής πορείας σε διεθνές επίπεδο. Το ζήτημα έτσι είναι η ανάταξη της στρεβλής εκπροσώπησης σε πολιτειακό και κομματικό επίπεδο, ώστε οι εκπρόσωποι να δεσμεύονται ως εντολοδόχοι της κοινωνίας κι όχι ως εγκάθετοι του αλλότριου κομματικού καθεστώτος. Διαχωρισμός εξουσιών, περιορισμός θητείας, ανακλητότητα, χρηματοδοτήσεις, θεσμοί αμεσοσυμμετοχής και κλήρωσης ορισμένως, θεσμοί διαφάνειας, κατάλληλα εκλογικά συστήματα κτλ. συνιστούν το αναγκαίο σήμερα περιεχόμενο της Βαθειάς Δημοκρατίας.

Το βασικό κοινωνικό προσανατολισμό στο αίτημα αυτό, καθώς και τις αναγκαίες ειδικότερες επεξεργασίες, οφείλει να συνοδεύει μια πολιτική πραγμάτωσης, μια πολιτική που να συνδέει το σήμερα με το δημοκρατικό αυτό άλμα. Την αφετηρία αποτελεί η πλήρης αντίθεση στο σημερινό πολιτικό σύστημα. Η διαδικασία μετάβασης δεν είναι αναγκαστικά μιας μορφής, ούτε υπακούει σε κάποια συνταγή. Αντίθετα οφείλει με όρους ρεαλιστικούς και υπερβατικούς ταυτόχρονα, να επιτελέσει την αναγκαία τομή διασφαλίζοντας την αναγκαία εθνική συνέχεια και παγκοινωνική στήριξη.

Την καλύτερη ίσως λύση αφορά μια μεταβατική κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας, όχι απλά με οικουμενική διάσταση, αλλά με την αποφασιστική συμμετοχή ανεξάρτητων προσώπων που μπορούν αξιόπιστα να εκφράσουν τη μεταβατική αυτή προοπτική, φυσικά υπό την επιτήρηση της κινητοποιημένης κοινωνίας. Στην κυβέρνηση αυτή, η πρωτοβουλία και δυνατότητα του σάπιου πολιτικού συστήματος να αναβιώσει επαναχειραγωγώντας την κοινωνία, πρέπει να αφαιρεθεί.

Αντίθετα, τα καθήκοντα της μεταβατικής αυτής κυβέρνησης είναι ουσιαστικά 3.

α) Επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου, όσον αφορά τους εκχωρητικούς αλλά και τους επαχθείς όρους. Παράλληλη επαναδιαπράγματευση του χρέους, αναζήτηση εναλλακτικών πηγών δανεισμού (μιας και τα καταφέραμε επί κεϋνσοσιαλισμού να ζούμε με δανεικά), ανακατανομή των βαρών αποπληρωμής μεταξύ εχόντων και μη, καθώς κι ελάχιστη διασφάλιση της επιβίωσης του κόσμου, στο πλαίσιο αναδιανεμητικής πολιτικής έκτακτης ανάγκης.

β) Αποκατάσταση της ψυχικής ενότητας και του αισθήματος ασφάλειας – δικαιοσύνης – αισιοδοξίας στην κοινωνία, παράλληλα με την δρομολόγηση του σχεδιασμού παραγωγικής ανασυγκρότησης, καθώς επίσης και αποφασιστικός έλεγχος κάθε παρασιτικής-συντεχνιακής απαίτησης και μεθόδευσης, σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία.

γ) Προετοιμασία Συνταγματικής αναθεώρησης και νομοθεσίας που θα κατοχυρώνουν το αναγκαίο βάθεμα της δημοκρατίας, κι οδήγηση σε εκλογές στον συντομότερο κατάλληλο χρόνο.

Φυσικά όλα αυτά, απαιτούν τη διαρκή κοινωνική πίεση, αλλά και τη «βίαιη προσαρμογή» της αλλότριας κομματοκρατίας στις κοινωνικές ανάγκες. Αυτό, όμως έτσι κι αλλιώς θα γίνει κάποια στιγμή, και καλό για τη χώρα είναι να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Το βιβλίο του Δημήτρη Τζουβάνου, «Κρίση κι Από-κριση», κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Φυλλομάντης.

Η φωτογραφία είναι του Δημήτρη Θεοδόση.