Aκόμα κι ένα κείμενο με λίγες εύληπτες λέξεις, ομαλά συνταγμένο και δίχως σχήματα λόγου, ένα κείμενο που δεν είναι χρησμός ή αφοριστική παραδοξολογία, μπορεί να ερμηνευτεί με δύο ή τρεις αντιτιθέμενους τρόπους. Στην ιστορία των γραμμάτων δεν είναι λίγα, ευτυχώς, τα επεισόδια των ερμηνευτικών αντιδικιών.

Ads

Στην αρχαιολογία πάλι δεν λείπουν οι διενέξεις για τη σημασία που πρέπει να αποδώσουμε στη μια ή την άλλη παμπάλαιη εικόνα που έρχεται στο φως, αν ήταν συμβολική ή ρεαλιστική και ποιος ο ακριβής συμβολισμός της, «η σημειολογία» της, όπως λένε οι πολιτικοί μας. Κάποιες πέτρινες φιγούρες λ.χ. σε ναούς των Αζτέκων, άλλοι τις ερμηνεύουν σαν απεικόνιση της Μητέρας Θεάς, ενώ άλλοι, περισσότερο ευφάνταστοι, τις ταυτίζουν με εξωγήινους αστροναύτες.

Ο Σωσύρ, στον παράδεισό του πια, θα πρέπει να νιώθει απόλυτα δικαιωμένος με κάθε τέτοια ερμηνευτική διαμάχη, αν και άλλα είχε στον νου του όταν μιλούσε για την αυθαιρεσία που χαρακτηρίζει τη σύνδεση του σημαίνοντος με το σημαινόμενο. Και σίγουρα δεν θα τον άφησε ασυγκίνητο ο, συγκινητικός είναι αλήθεια, λυρισμός με τον οποίο ο πρόεδρος της Ν.Δ. παρουσίασε το καινούργιο σήμα του κόμματός του (στη θέση του ημιεσβεσμένου πυρσού), με την εισαγωγή του οποίου επιχειρεί να σφραγίσει τη δική του εποχή.

«Το νέο σύμβολο», είπε ο κ. Σαμαράς νεολογώντας μέχρι κόρου, «αντικατοπτρίζει τις νέες αξίες, όπως διαφάνεια, πρωτοτυπία, ανθρωπιά, ενώ απεικονίζει τη νέα Νέα Δημοκρατία ως μια ήρεμη δύναμη». Όσο για το πράσινο χρώμα, διευκρίνισε για όσους δεν το είχαν ήδη κατανοήσει ότι δηλώνει την απόφαση της Ν.Δ. «να μη χαρίσει την οικολογία σε κανέναν»…

Δυσκολεύομαι να καταλάβω ποια από τις δύο γραμμές του σήματος αντικατοπτρίζει την ανθρωπιά και ποια τη διαφάνεια, όπως είχα δυσκολευτεί να καταλάβω τη ζαχαρένια ρητορική που είχε συνοδεύσει την (ήδη λησμονημένη) ανακαίνιση του πασοκικού ήλιου. Ένα πάντως το καταλαβαίνω: ότι η μηχανή του αυτοσκηνοθετούμενου νεωτερισμού χρησιμοποιεί το ίδιο καύσιμο με τη μηχανή του παλαιοκομματισμού: λέξεις, λέξεις, λέξεις. Για να δικαιωθεί έτσι και ο Σαίξπηρ.

Αναδημοσίευση από τη «Καθημερινή» της Παρασκευής, 21/01/2011.