Απαντούν οι Σωτήρης Χατζάκης, Γρηγόρης Ψαριανός, Χρήστος Γιανναράς, Στέλιος Κούλογλου, Nίκος Καρατζάς, Στέφανος Ροζάνης, Χρόνης Μίσσιος, Γρηγόρης Γκιζέλης, Ειρήνη Ρέππα, Πέτρος Τατσόπουλος, Θύμιος Καρακατσάνης, Δημήτρης Καζάκης, Σωτήρης Δημητρίου, Μανώλης Ρασούλης, Ελένη Νίνα, Μίκης Θεοδωράκης, Μαρία Μπέλλου, Nίκος Ζούδιαρης.

Ads

Οι αιτίες που μας έφεραν ως εδώ και κυρίως «τι πρέπει να κάνουμε;» είναι το αντικείμενο της ακτιβιστικής έρευνας για την κρίση της Κρυσταλίας Πατούλη -από τον Αύγουστο του 2010 μέχρι σήμερα- ερωτήματα στα οποία δίνουν τη δική τους απάντηση γνωστές προσωπικότητες της τέχνης και των γραμμάτων.

Σωτήρης Χατζάκης (Σκηνοθέτης – Καλλιτεχνικός Δ/ντης του ΚΒΘΕ)
Αυτή η κρίση είναι παράγωγο μιας πτώσης που συνέβη αργά γι αυτό και δεν έγινε αντιληπτή σε πολλαπλά επίπεδα ζωής, εκκινώντας από το πολιτικό δόγμα. Λέω δόγμα γιατί η πολιτική που βιώσαμε ήταν θεοκρατική. Είχε αποθεώσει αργά και μεθοδικά την οικονομία της αγοράς ως υπερκείμενη έννοια. Ζήσαμε δηλαδή έναν αντίστροφο σταλινισμό, και οι όποιες κριτικές προσέκρουαν στην αποθέωση της καριέρας, της οικονομικής επιτυχίας με όποιο τίμημα. Σταδιακά και διαχρονικά υποχώρησε το κοινωνικό κράτος, οι εργατικές κατακτήσεις (δεν σας μιλάω υπό τον αστερισμό της αριστεράς, δεν είμαι υποκείμενος των ιδεολογημάτων στης αριστεράς), η κοινωνική πρόοδος και άρχισε σιγά σιγά και ύπουλα να εισέρχεται στη ζωή μας αυτό το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού. Αυτό από μόνο του είναι μία παθογένεια είναι άρρωστο. Και παρασέρνει στο κενό και τον ίδιο τον καπιταλισμό που ήταν και το μόνο «πετυχημένο» σύστημα που είχε απομείνει. Μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού αν εξαιρέσει κανείς το κίνημα της Νότιας Αμερικής, είχαμε ένα σύστημα που αν είχε έναν ήπιο τόνο, ο καπιταλισμός θα μπορούσε και να τον διαχειριστεί κανείς αλλά και να διακρίνει ρωγμές μέσα από τις οποίες να τον αμφισβητήσει. Αυτή η θεοποίηση της οικονομίας της αγοράς γέννησε φονταμενταλιστές του κέρδους, διεθνείς απατεώνες και μας οδήγησε στον συγχρωτισμό των κερδοσκόπων με την πολιτική. Άρχισε σιγά σιγά να υποχωρεί η παραγωγή πολιτικής και να αυξάνεται η διαπλοκή και η πρόσμιξη του υπόκοσμου με τους θεσμούς. Έτσι άρχισαν να αμφισβητούνται έννοιες όπως το σύνταγμα, η εθνική κυριαρχία, βασικοί πυλώνες της δημοκρατίας και έτσι φτάσαμε στο ΔΝΤ το οποίο είναι υπερκείμενο (σωτηρειολογικό), φονταμενταλιστικό και αποδομητικό της κοινωνικής συνοχής. Έχουν αποσταθεροποιηθεί όλες οι δομές της ζωής μας. Σε αυτό δεν είμαστε αμέτοχοι, ο λαός δεν είναι υπερκείμενος αυτής της συνενοχής με τον ηγέτη, τι άλλο εκτός από πύκνωμα του λαού είναι ο ηγέτης και το αντίστροφο. Εδώ διεφάνει και αποδείχθηκε η ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού  και γι αυτό χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή μία κοινωνία που να διαχειριστεί την κρίση ως εργαλείο αλλαγής! Έτσι κι αλλιώς μετατοπίστηκε ο ψυχικός μας κόσμος. Ας ακολουθήσουμε αυτή τη μετατόπιση, ας δούμε σε ποια σημεία η κρίση μας επαναφέρει στο μέτρο και τι θετικό μπορεί να προκύψει από αυτό. Ας πούμε, μια ζωή, που να καταναλώνει περίπου αυτό που παράγει. Εννοώ αγάπη προς την εργασία, αγάπη προς την κοινότητα (όχι προς την ΕΕ) ανάπτυξη αξιών όπως η αλληλεγγύη, η συμμετοχή, οι εκδηλώσεις άμεσης δημοκρατίας γιατί η πραγματική «επιτυχία» της κρίσης θα είναι να μας καταστρέψει τον κοινωνικό ιστό! Δεν χρειάζεται ιδιωτία, δεν χρειάζεται πανικός και καταφυγές σε ατομικά κρατίδια. Δηλαδή στο «σώζων εαυτόν σωθήτω». Γιατί οι βασικές αρχές της οικονομίας μας λέει ότι όλοι βράζουμε στο ίδιο καζάνι και αλληλοεπηρεαζόμαστε. Θέλει ψυχραιμία θετική πνοή διαχείριση του πανικού, και μεταστροφή του μεγάλου αρνητικού σε μικρές εστίες επανασυσπείρωσης και επαναπροσδιορισμού! Από αυτά τα μικρά κεράκια – καθημερινότητες θα μάθουμε πώς να διαχειριζόμαστε και τα μεγαλύτερα προβλήματα και να προσδιορίζουμε την κοινωνική και πολιτική μας στάση. Αν παραμείνουμε στο θυμικό δηλαδή, κλέφτες πολιτικοί, ανίκανοι διαχειριστές κλπ., αν παραμείνουμε δηλαδή μόνο στην καταγγελία, αντί για πλεονέκτημα θα γίνει μειονέκτημα. Φυσικά είναι απαραίτητη και η απονομή δικαιοσύνης, όπως και ο αριστοτελικής ορισμός της τραγωδίας σαφέστατα υποδεικνύει την κάθαρση…
Τον αιώνα που πέρασε μιλήσαμε πολύ για τους ανθρώπους. Τώρα ας μιλήσουμε ΜΕ τους ανθρώπους!

Γρηγόρης Ψαριανός (Δημοσιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, ανεξάρτητος βουλευτής Β΄ Αθήνας)

Ads

Δεν είναι λίγες οι αιτίες και υπάρχουν πάρα πολλές παράμετροι, που έχουν οδηγήσει τη χώρα σε αυτό το χάλι.  Μία από αυτές είναι η κακοδιαχείριση των ελληνικών κυβερνήσεων από τη μεταπολίτευση έως σήμερα. Όλων ανεξαιρέτως. Απλώς μερικές ήταν πολύ χειρότερες. Δεν είναι θέμα να πούμε ποιες ήταν και δεν είναι θέμα να αποδώσουμε ευθύνες μόνο στους υπουργούς αν και υπάρχουν συγκεκριμένοι τομείς υπουργείων που έχουν ιδιαίτερα αυξημένη ευθύνη, όπως για παράδειγμα οι Υπουργοί οικονομίας, πολιτισμού και τουρισμού, ΥΠΕΧΩΔΕ, ή εθνικής άμυνας. Υπάρχει κατασπατάληση δημοσίου χρήματος είναι γνωστές οι ιστορίες των σκανδάλων και αυτές που βγήκαν στην επιφάνεια είναι ελαχιστότατες αφού τα περισσότερα σκάνδαλα δεν έχουν βγει στην επιφάνεια ακόμη.
Η δεύτερη παράμετρος είναι ότι δεν υπάρχει δίκαιη φορολόγηση κλιμακωτά της μεγάλης ακίνητης περιουσίας, των μεγάλων ιδιοκτητών. Φορολογούνται περισσότερο οι  φτωχοί, οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι παρά αυτοί που δεν ξέρουν τι έχουν και πολλές φορές όχι μόνο δεν φορολογούνται αλλά επιχορηγούνται κιόλας: Έχουν να απολαμβάνουν και μια ιδιαίτερη μεταχείρισης από το φορολογικό σύστημα! Υπάρχουν για παράδειγμα νόμοι για τη φοροδιαφυγή που δεν εφαρμόζονται, τεράστιες δραστηριότητες με φοροαπαλλαγές εκπληκτικές που δεν μπορεί να τις διανοηθεί ο μέσος πολίτης ο οποίος διαρκώς και με το δίκιο του, αισθάνεται θιγμένος και αδικημένος. Υπάρχει ένας τεράστιος δημόσιος τομέας ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη σίγουρα σε ποσοστό πληθυσμού. Η ίδια η κυβέρνηση δεν ξέρει σήμερα πόσοι είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι και αποδείχτηκε τώρα που κάνουν απογραφή για να βρουν πόσοι είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι! Υπάρχει ένας τεράστιος υδροκεφαλισμός, μια κρατική μηχανή καλολαδομένη. Και παρόλα αυτά δημιουργήθηκε το ζήτημα περικοπής βουλευτών ενώ υπάρχουν «ειδικότητες» εργαζομένων οι οποίοι επειδή είναι και συνδικαλιστές ή μέλη συντεχνιών που δεν έχουν δουλέψει ποτέ, παίρνουν 80 και 100 και 200.000 ευρώ το χρόνο! Ήρθαν τώρα οι ξένοι, οι τρόικες και όλοι αυτοί οι περίεργοι τύποι να βάλουν τάξη σε αυτό το χάος! Πώς να γίνει αυτό, αν οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν συνέχεια μία πελατειακή σχέση με τον κόσμο; Ο κάθε έλληνας πολίτης εδώ και δεκαετίες δεν είναι πολίτης, είναι πελάτης ενός πελατειακού συστήματος στο οποίο θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να κάνει την αρπαχτή του! Και μάλιστα ζηλεύει τους κρατικούς λειτουργούς, τους υφυπουργούς, υπουργούς, τους προέδρους τους γραμματείς, στις ΔΕΚΟ κλπ γιατί λέει «Κοίτα τι ωραία που τη βγάζουν όλοι αυτοί και δεν πιάνονται ποτέ!». Δηλαδή ο μέσος πολίτης έχει φτάσει να ζηλεύει και να θαυμάζει όλους αυτούς που λεηλατούν το δημόσιο πλούτ!
Αυτά είναι οι βασικοί λόγοι που φτάσαμε εδώ στην κρίση. Δηλαδή ποια κρίση; Στην άκρη του γκρεμού!  Έχει αρχίσει να ακούγεται το ουρλιαχτό της πτώσης! Και προβλέπω και τα μέτρα αυτά που παίρνει η κυβέρνηση τώρα που είναι αναγκαστικά, δηλαδή ως αριστερός δεν θα κάνω δημαγωγία του τύπου «είναι απαράδεκτα» ή «ο λαός υποφέρει» κλπ. Είναι αναγκαστικά, αλλά δεν θα αποδώσουν γιατί θα συγκροτήσουν ένα νέο πελατειακό σύστημα! Δηλαδή το να περικόψεις τις συντάξεις και το 14ο και 13ο μισθό δεν θα σου αποδώσει τίποτα συνολικά σε σχέση με την αξιοποίηση που θα μπορούσε να γίνει  της εκκλησιαστικής περιουσίας που είναι ο πρώτος μέγας αφορολόγητος ιδιοκτήτης της Ελλάδας που επιπλέον επιδοτείται! Ο δεύτερος μέγας ιδιοκτήτης της Ελλάδας είναι ο ΟΣΕ. Έχει τεράστιες εκτάσεις, αμύθητη περιουσία η οποία είναι ανεκμετάλλευτη ενώ από την άλλη δεν έχουμε τρένα. Έχουμε ακόμη τις γραμμές τρένων που σχεδίασε ο ΧαρίλαοςΤρικούπης πριν ενάμιση αιώνα, οι οποίες σταδιακά καταργούνται. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Πελοποννήσου δεν υπάρχει πια. Σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ελλάδα, στον κύριο όγκο της ελληνικής επικράτειας δεν έχει γίνει. Εδώ και 10  χρόνια  γίνεται ηλεκτροδότηση σχεδιάστηκε σιγά σιγά περνάνε τα καλώδια για να ηλεκτροδοτηθούν δύο γραμμές που διασχίζουν την Ελλάδα! Μα είναι δυνατόν; Αν δείτε το σιδηροδρομικό δίκτυο όλης της Ευρώπης είναι σαν σταυρόλεξο! Είναι ένα τεράστιο οριζόντιο και κάθετο και διαγώνιο σιδηροδρομικό δίκτυο το οποίο δουλεύει άρτια με ταχύτατα, υπερσύγχρονα τρένα. Και εδώ έγινε ολόκληρη Εγνατία και δεν έγινε μία σιδηροδρομική γραμμή! Έφτιαξαν τη γέφυρα του Ρίο – Αντίριο και δεν προέβλεψαν τρένο! Είναι τρομερό που έχει γίνει! Δεν πρόκειται να δοθεί καμία λύση, αν δεν αλλάξει αυτό το σύστημα της πελατειακής σχέσης και της συγκρότησης μεγάλων εταιρειών από λαμόγια και σαλταδόρους που λυμαίνονται όλες τις υπηρεσίες, τους οργανισμούς δημόσιας ωφελείας, αν αυτό το πράγμα δεν αλλάξει συνολικά. Μόνο να αναφέρω ότι το BBC έχει 1200 εργαζόμενους και η ΕΡΤ στην Ελλάδα έχει 5μιση χιλιάδες εργαζομένους! Για να μη μιλήσουμε για άλλους οργανισμούς που υπάρχουν άνθρωποι καλοπληρωμένοι και δεν έχουν καν αντικείμενο, όπως ο οργανισμός αποξήρανσης Κοπαίδος ή ο οργανισμός του μονοπωλίου του άλατος που έχει καταργηθεί από το ’50. Μα, είμαστε τρελοί; Για να μην πούμε για τους μισθούς σε οργανισμούς στις διοικήσεις που παίρνουν οι διάφοροι τμηματάρχες με τις πρόσθετες παροχές, με τα μπόνους κλπ. Μιλάμε για μια ασυδοσία, λεηλασία κανονική! Ε αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ, αν δεν αλλάξει το σύστημα ολόκληρο! Αν δεν αλλάξει ο τρόπος που σκέφτονται οι κρατούντες και οι πολίτες. Ο πολίτης πρέπει να ξαναγίνει πολίτης! Να πάψει να είναι πελάτης! Οι 99 στους 100 Έλληνες δεν είναι πολίτες είναι πελάτες! Την Ελλάδα την κατέστρεψαν κυριολεκτικά οι αυτοδύναμες μονοκομματικές κυβερνήσεις. Δηλαδή καλύτερα να μην έχεις κυβέρνηση παρά να έχεις αυτές τις γελοίες κυβερνήσεις των εκβιαστών με τα καλπονοθευτικά συστήματα που το 40 σε ψήφους γίνεται 65 τοις εκατό σε βουλευτές. Αυτές οι μονοκομματικές κυβερνήσεις που απειλούσαν πως μόνο έτσι θα κυβερνηθεί η Ελλάδα, ήταν αυτές που οδήγησαν στην ακυβερνησία, στο χάος και στην καταστροφή. Καμία άλλη χώρα της Ευρώπης, δεν έχει αυτοδύναμες μονοκομματικές κυβερνήσεις εδώ και 40 χρόνια. Έχουν όλες κυβερνήσεις συνεργασίας με κατανομή ευθυνών. Υπάρχουν άνθρωποι που οδηγούνται στη δικαιοσύνη για λεηλασία και κατασπατάληση, ενώ εδώ πιάνουνε υπουργούς που έχουν αμύθητες περιουσίες και τους λένε «λοιπόν εντάξει, αράχτε και μη κάνετε φασαρία για να μη σας πάρει είδηση ο κόσμος και εμείς θα τα σκεπάσουμε!» και γίνονται απλώς εξεταστικές επιτροπές οι οποίες κουκουλώνουν όλο αυτό το σκατό που έχει μαζευτεί, σαν τα σκυλάκια που τα «κάνουνε» και μετά χρρουτς χρρουτς χρρουτς τα σκεπάζουνε! Αυτές είναι οι εξεταστικές επιτροπές της βουλής! Σας το λέω από μέσα, και όποιος θέλει, να μου πει ότι δεν είναι έτσι. Και επίσης, υπάρχει ένα δημόσιο αίσθημα ότι πρέπει να πάνε κάποιοι φυλακή. Εγώ δεν πιστεύω ότι πρέπει να πάει κανένας φυλακή. Πρέπει να γίνει Δήμευση περιουσιών! Δεν είναι τιμωρία να πάει κάποιος φυλακή. Αυτό που μπορεί να αποδώσει δικαιοσύνη και να ικανοποιήσει το δημόσιο αίσθημα είναι να γίνει δήμευση περιουσιών: «Έλα εδώ, ήσουν 30 χρόνια υπουργός και τώρα δεν ξέρεις τι έχεις; Περιέρχονται όλα στο δημόσιο! Σου δίνουμε ένα τριαράκι να μένεις και όλα τα άλλα περιέρχονται στο δημόσιο». Από υπουργούς, μέχρι τμηματάρχες, μέχρι εργατοπατέρες που δεν έχουν δουλέψει ποτέ κλπ κλπ κλπ. υπάρχει ατέλειωτος κατάλογος!

Χρήστος Γιανναράς (Καθηγητής φιλοσοφίας)

Πριν από κάθε τι άλλο πρέπει να ξεχωρίσουμε την διεθνή οικονομική κρίση από την ελληνική. Οπωσδήποτε επηρεάζεται και η ελλαδική κατάσταση από τα διεθνή γεγονότα αλλά εδώ υπάρχουν λόγοι και παράγοντες εντελώς εξειδικευμένοι. Συγκεκριμένα, έχει επικρατήσει ένας ορισμένος τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας της συλλογικότητας ο οποίος πλέον έχει φτάσει στο απροχώρητο και φοβούμαι ότι δεν παίρνει καν επιδιόρθωση. Κάτι πρέπει να αλλάξει ριζικά! Η λεγόμενη Τρόικα μας υποχρεώνει σε κάποιες αλλαγές, οι οποίες όμως είναι αλλαγές των συμπτωμάτων και όχι αλλαγές των αιτιών! Εάν δεν αλλάξουν οι αιτίες που προκαλούν τα συμπτώματα, όπως για  παράδειγμα η εφιαλτική κλοπή κοινωνικού χρήματος στα νοσοκομεία (π.χ. για εγχείρηση στήριξης αορτής ένα ιατρικό αντικείμενο στοιχίζει 30.000 ευρώ ενώ στην Ολλανδία 7.000, με υπουργική απόφαση η οποία θέτει ανάλογα ιατρικά είδη εκτός ανταγωνιστικότητας δίνοντας τη δυνατότητα να ορίζουν όποια τιμή θέλουν) και το κράτος να αναγνωρίζει αυτό το λαθρεμπόριο επισήμως!
Οι ίδιοι πολιτικοί οι οποίοι ευθύνονται για συγκεκριμένες υπουργικές αποφάσεις και νόμους που τους δέχτηκαν και οι πολιτικοί της επόμενης κυβέρνησης, τώρα εμφανίζονται να θέλουν να διορθώσουν τα κακώς κείμενα. Επιτρέψτε μου μια δεύτερη στοιχειώδης λογική αρχή: Οι άνθρωποι που έκαμαν το έγκλημα δεν μπορούν να επανορθώσουν! Δεν είναι δυνατόν να έχουμε την παραμικρή ελπίδα από τα δύο αυτά κόμματα, από το σημερινό κομματικό σύστημα το οποίο ασέλγησε πάνω στο λαϊκό σώμα με αυτόν τον τρόπο, ότι θα διορθώσει ή θα βελτιώσει τα πράγματα. Γι αυτό είπα στην αρχή ότι έχουμε φτάσει σε ένα όριο αλλαγής καθεστώτος στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα το καθεστώς δεν είναι δημοκρατία! Μην βαυκαλιζόμαστε. Είναι κομματοκρατία! Την απόλυτη εξουσία με την έννοια του απόλυτου μονάρχη, που ζούσανε στον Μεσαίωνα, την έχουν στην Ελλάδα τα κόμματα. Εάν λοιπόν δεν αλλάξει το Σύνταγμα της χώρας, εάν δεν αλλάξουν οι προϋποθέσεις της σύστασης του δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα. Είναι νομίζω, τετράγωνη πολιτική λογική. Πώς μπορεί να γίνει μια τέτοια ριζική αλλαγή; Συνέβη μετά την μικρασιατική καταστροφή και το 1997: Συνεκλήθη Συντακτική εθνοσυνέλευση. Δηλαδή έγιναν εκλογές όχι για να εκλέξουν βουλευτές αλλά για να εκλέξουν εκείνους που θα σύντασσαν ένα καινούργιο σύνταγμα. Ταπεινά φρονώ, ότι είναι η μόνη δυνατότητα που εγώ τουλάχιστον βλέπω στον ορίζοντα: Να απαιτήσουμε σύγκληση συντακτικής εθνοσυνέλευσης!

Στέλιος Κούλογλου (Δημοσιογράφος)

Η Ελλάδα μετά την πτώση του κομμουνισμού, ήταν στο δυτικό στρατόπεδο και απολάμβανε τα καλά του κάποτε. Χωρίς γεωπολιτικά να της αξίζει, είχε βρεθεί σε πλεονεκτικότερη θέση π.χ. από Βουλγαρία και Ρουμανία αλλά και από πιο προηγμένες όπως οι Τσεχοσλοβακία, Πολωνία, Ουγγαρία.

Όταν έπεσε το τείχος, η Ελλάδα βρέθηκε σε ένα σταυροδρόμι, αν θα μπορούσε να αξιοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα που είχε αποκτήσει από πριν, την οικονομική δύναμη, για να παίξει και έναν ρόλο στο καινούργιο περιβάλλον. Να αξιοποιήσει  δηλαδή την ισχυρή θέση που είχε.

Αυτό δεν έγινε και ένας βασικός λόγος είναι το Μακεδονικό: Μπλέξαμε σε μία διαμάχη που μας έφερε στην ίδια μοίρα με τις άλλες βαλκανικές χώρες που πλακώνονταν εκείνη την ώρα. Αντί να γίνουμε φορέας της λύσης γίναμε μέρος του προβλήματος!

Η Ελλάδα σπατάλησε απίστευτες διπλωματικές δυνάμεις σε μία ιστορία την οποία θα έπρεπε να είχε λήξει το ’91-2 αν πραγματικά εκμεταλλευότανε τη θέση ισχύος που βρισκόταν εκείνη τη στιγμή.

Αυτό δεν έγινε, και δεν έγινε με ευθύνη των πολιτικών. Δηλ. είχαμε πολιτικούς από τα δύο κόμματα εξουσίας που δεν τόλμησαν ποτέ να πουν την αλήθεια  στους πολίτες, και αντίθετα έπαιζαν παιχνίδια με το περίφημο θέμα της ονομασίας.

Έτσι η χώρα κατρακύλησε σιγα σιγα και βρήκε τη θέση που της αξίζει. Δηλαδή μια χώρα κάτι μεταξύ Βουλγαρίας και Αλβανίας. Αυτό θα μπορούσε να είχε ξεπεραστεί αν είχαμε ένα πολιτικό προσωπικό που να έβλεπε μπροστά να μη φοβόταν το πολιτικό κόστος, και να έλυνε τα βασικά προβλήματα της χώρας.

Η ίδια πολιτική, μικροκομματική, κοντόθωρη πολιτική, εφαρμόστηκε σε όλα τα μεγάλα θάματα π.χ. της δημόσιας διοίκησης που ασθενεί βαριά αλλά κανείς δεν κοιτάει να την αλλάξει ή στο περίφημο θέμα της εκπαίδευσης: Δεν είναι δυνατόν 36 χρόνια μετά τη χούντα να υπάρχει το φαινόμενο των φροντιστηρίων (παραπαιδείας) και των πανελληνίων εξετάσεων! Είναι τρελό!

Το σύστημα αυτό της παιδείας έχει και μια άλλη πτυχή: Ότι δημιουργεί μία νοοτροπία ότι εμείς είμαστε το κέντρο του κόσμου, ότι ο Ομπάμα π.χ. ξυπνάει κάθε πρωί σκεπτόμενος την Ελλάδα!

Αυτό δίνει στο έθνος μια τελείως παραμορφωμένη εικόνα για την θέση του γι αυτά που μπορεί να κάνει και για αυτά που δεν μπορεί να κάνει. Και επιπλέον αυτό το δόγμα, δημιουργεί δογματικούς ανθρώπους. Έχουν διδαχθεί ότι είναι το κέντρο του κόσμου π.χ. εμείς όταν είμαστε φιλόσοφοι, οι άλλοι τρώγανε χουρμάδες στα δέντρα!

Χρειάζεται να αλλάξει όλο αυτό, να αποκτήσουν οι έλληνες μια πραγματική εικόνα για τη θέση τους στον κόσμο. Να κοιταχτούνε σε έναν καθρέφτη κανονικό και όχι παραμορφωτικό.

Μετά πρέπει να αλλάξουμε το πολιτικό σύστημα το οποίο είναι αναποτελεσματικό και διεφθαρμένο, και πρέπει να κάτσουμε να στεφτούμε τι μπορεί να κάνει αυτή η χώρα. Τι μπορεί να παράγει για παράδειγμα.

Βάλανε μια χώρα στην ΟΝΕ αλλά την αφήσανε τελείως ανυπεράσπιστη. Πρέπει να παράγουμε και κάτι πέρα από τουρισμό, π.χ. πολιτισμό ή πατάτες κλπ.  

Μέχρι στιγμής τρώγαμε από τα έτοιμα και τα δανεικά. Αυτό τελείωσε! Και εδώ είμαστε…

Nίκος Καρατζάς (Εκδότης του Ιανού)

Αιτίες είναι η απληστία, η διαφθορά, η ανικανότητα, η αδιαφορία και τα ψέματα. Απ’ τους θεματοφύλακες μέχρι τους βολεμένους πολίτες της απελπιστικής μας δημοκρατίας. Η θεραπεία να ωριμάσουμε, να σοβαρευτούμε, να δουλέψουμε, να κάνουμε μια καινούρια αρχή με αίσθημα ευθύνης τουλάχιστον για τα παιδιά μας.

Στέφανος Ροζάνης (Καθηγητής φιλοσοφίας – συγγραφέας)

Έχω την πεποίθηση ότι η σημερινή οικονομική κρίση δεν είναι παρά ένα επινόημα, το οποίο λειτουργεί, δυστυχώς αποτελεσματικά, μέσω μιας διλληματικού χαρακτήρα προσπάθειας χειραγώγησης του μαζικού υποκειμένου των σύγχρονων κοινωνιών. Κατ ουσίαν, οικονομική κρίση δεν υπάρχει παρά μόνο ως χρηματιστηριακή μεταφορά της ζωής μας, μιας ζωής η οποία είναι ήδη αλωμένη από τις στερεοτυπίες του καταναλωτισμού και άρα εμφανίζεται ανίσχυρη και εξουθενωμένη μπροστά στο εγχείρημα της ολοκληρωτικής χειραγώγησης, όχι μόνο των ενσυνείδητων στόχων μας αλλά και των συναισθηματικών και ψυχικών κινήτρων μας.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια διαδικασία βαθμιαίας απώλειας κάθε αξιακής κλίμακας η οποία μπορεί να δώσει νόημα και προοπτική στην καθημερινότητα των επιδιώξεων και των επιθυμιών που εμείς οι ίδιοι θέτουμε στη ζωή μας. Έτσι, η κρίση, μακράν του να είναι οικονομική είναι πρωτίστως μια βαθύτατα πολιτισμική κρίση, δηλαδή κρίση αξιών που συγκροτούν το ύφος και το ήθος της ζωής μας. Διότι η οικονομική κρίση είναι το θλιβερό παράγωγο της απώλειας των πνευματικών, συναισθηματικών και πολιτισμικών σημασιών, οι οποίες παρέχουν αξία στη ζωή μας και περιεχόμενο στις δραστηριότητές μας.
Με θρυμματισμένη την αξιακή κλίμακα το σύγχρονο υποκείμενο εμπλέκεται αδιέξοδα στα επινοήματα της δημοσιονομικής πειθαρχίας και του ελέγχου. Υπό την έννοια αυτή, έξοδος από την κρίση δεν είναι τα πάσης φύσεως οικονομικά μέτρα και οικονομικής φύσεως εκβιασμοί και διλλήματα αλλά η επαναφορά των αξιακών κλιμάκων και η επανένταξη μας σε ότι δίνει νόημα και σημασία στη ζωή.

Χρόνης Μίσσιος (Συγγραφέας)

Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, είναι κρίση του πολιτισμού, του περιβάλλοντος, θεσμών και αξιών, της ανθρώπινης υπόστασης! Αυτή η παγκόσμια κρίση του καπιταλιστικού ιμπεριαλισμού ξέσπασε μάλιστα χειρότερη λόγω της φοβερής ανικανότητας και ανεντιμότητας του πολιτικού μας κόσμου και του αναξιόπιστου και διεφθαρμένου κρατικού μηχανισμού και η κοινωνία η οποία δείχνει να έχει πέσει σε κώμα, δεν φαίνεται να έχει μια εναλλακτική πρόταση για ουσιαστικές μετατροπές, αναδιαρθρώσεις των θεσμών μας, των αξιών κλπ. Ο άνθρωπος έχασε πια το νόημα του ευ ζην. Είναι ένα παραλογισμένο όν που τρέχει από το πρωί μέχρι το βράδυ να καταφέρει να επιβιώσει κυνηγώντας αξίες εντός εισαγωγικών. Ο επίκουρος πριν από τόσες χιλιάδες χρόνια είπε: «Προσέχτε ρε φιλαράκια, οι κτήσεις γίνονται κτήτορες και σας κάνουν σκλάβους!» και σήμερα βρισκόμαστε σε έναν καταναλωτικό κόσμο, ο οποίος στερείται τα αγαθά και έχει κατακλυστεί από προϊόντα! Είμαι πολύ απαισιόδοξος και πολλές φορές εξοργισμένος όταν βλέπω τους πολιτικούς να βγαίνουν και να λένε: «δε φταίμε όλοι, φταίνε κάποιοι». Οι πολιτικοί που έχουν ορκιστεί αλλεπάλληλες φορές να υπερασπίσουν τα συμφέροντα του λαού και της πατρίδας μας οδήγησαν στην εθνική υποτέλεια! Βλέπεις, δεν υπάρχει ούτε συνδικαλιστικό κίνημα ρε παιδί μου! Δεν υπάρχει πουθενά μια ζωντάνια, κάπου η κοινωνία να γεννάει πολιτισμό, όραμα… Συνεπώς, είμαστε και θα’ μαστε υποταγμένοι σε αυτό το ανίκανο, ανέντιμο και διεφθαρμένο πολιτικό μας σύστημα το οποίο θα αναπαράγεται για χρόνια! Γι αυτό είναι μαύρη η ψυχή μου. Γιατί ξαναζώ την εθνική μας υποτέλεια! Και το εξοργιστικό είναι ότι όσους διαφωνούμε σε αυτά τα κατοχικά μέτρα, μας εγκαλούν σε πατριωτισμό! Ποιοι; Αυτοί που μας οδήγησαν στην εθνική υποτέλεια! Μα, δεν είναι θράσος αυτό; Πώς τολμούν;

Γρηγόρης Γκιζέλης, (Phd Πολιτισμικός Ανθρωπολόγος, πρώην δ/ντης του Kέντρου Έρευνας της ελληνικής κοινωνίας της Aκαδημίας Αθηνών) 

Η κρίση ειδικά στην Ελλάδα έχει τις βάσεις της στην εποχή που το ελληνικό κράτος απέκτησε την ανεξαρτησία του –η οποία αποκτήθηκε με την μεσολάβηση ξένων δυνάμεων που έκτοτε παρεμβαίνουν με ποικίλους τρόπους, όχι μονάχα πολιτικούς και οικονομικούς αλλά και κοινωνικούς. Ακριβώς τότε δηλ. από το 1830 και μετά, με την προσπάθεια από τον Καποδίστρια και κατόπιν από την Βαυαρική εξουσία να δημιουργηθεί μια συγκεντρωτική διοίκηση, είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφεί το κοινοτικό κύτταρο που υπήρχε στην Ελλάδα νωρίτερα: Από την μια πλευρά «η οικογένεια, ο Έλληνας, ο χριστιανός» και από την άλλη «ο Τούρκος, ο κατακτητής, ο μουσουλμάνος»! Αυτό καταργήθηκε!
Με αποτέλεσμα οι Έλληνες να στραφούν προς την οικογένεια, το μόνο κοινωνικό θεσμό που μπορούσαν να εμπιστευτούν και να δημιουργηθεί μια απέχθεια σχεδόν προς την έννοια του κράτους το οποίο το έβλεπαν ως κάτι ξένο προς αυτούς και το εκμεταλλεύονταν επίσης ως κάτι ξένο! Ακόμη και σήμερα, όταν διορίζεται κάποιος στο Δημόσιο λέμε «κατέλαβε θέση» στην τάδε δημόσια υπηρεσία! Με την έννοια της κατακτήσεως! Για να αλλάξει αυτή η αντίληψη – νοοτροπία, για να σταματήσουν τα οικονομικά σκάνδαλα και η κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος, πρέπει να δημιουργηθούν ανάλογες εκπαιδευτικές συνθήκες, όπως για παράδειγμα αυτό που συνέβη με τις αλλαγές στο βιβλίο της ιστορίας πρόσφατα. Δηλαδή με καινούργιες γνωστικές κατηγορίες! Η κρίση, είναι διαφορετική από μια κοινωνία σε μια άλλη. Στην Ελλάδα έχει αυτή την ιδιοτυπία. Αυτό το φαινόμενο δεν υπάρχει σε άλλες χώρες (ανεπτυγμένες). Είναι πραγματικά μοναδικό, αν και είναι φαινόμενο πολύ παραδοσιακών κοινωνιών! Αυτό το πολύ παραδοσιακό φαινόμενο, δημιουργεί πολλά προβλήματα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και ηθικά.
Μια παιδεία που θα αλλάξει αυτή τη νοοτροπία και τη στάση των Ελλήνων έναντι των συνανθρώπων τους ως προς θέματα κοινού ενδιαφέροντος πρέπει να είναι ο στόχος προς την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης!

Ειρήνη Ρέππα (Σύμβουλος Σταδιοδρομίας, Συστημική οικογενειακή θεραπεύτρια)

« Η κρίση μέσα από τη συστημική οπτική»
 
 Σχετικά με τις κρίσεις των συστημάτων τόσο η θεωρία όσο και η  ανθρώπινη εμπειρία  συγκλίνουν σε μια  βασική παραδοχή:
: το πώς θα διαχειριστεί το κάθε σύστημα τη κρίση μπορεί να αποβεί ευκαιρία που θα το βοηθήσει όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να εξελιχτεί ή μπορεί να επιφέρει την καταστροφή  του  μέσα από μια διαδικασία φθοράς και διάλυσης.
 
Τα παραπάνω ισχύουν και για την κρίση που περνά η ελληνική κοινψνία σήμερα.
Εάν στα ορατά συμπτώματα της κρίσης διαβάσει κανείς τα οικονομικά προβλήματα , τη διαφθορά, την έλλειψη αξιών, την καταναλωτική μανία  , στο βαθύτερο επίπεδο θα διαγνώσει  τη μοναξιά, την απομόνωση ,τον άκρατο εγωισμό, την παντελή απουσία δημιουργικότητας,  τη μη ανάληψη προσωπικής και κοινωνικής ευθύνης, μα πάνω από όλα θα διαπιστώσει την παντελή απουσία ειλικρινών και αυθεντικών ανθρώπινων σχέσεων και ουσιαστικής επικοινωνίας. Παρότι πολλοί μιλούν για επικείμενη καταστροφή, εμέις θέλουμε να ειμαστε πιο αισιόδοξοι.  Θεωρούμε ότι αυτή είναι η ευκαιρία μας σαν κοινωνία, να βρούμε τις ποιότητες μας, τώρα που χάνονται οι ποσότητες, να επανακτήσουμε τις αξίες μας που δεν έχουν τιμή, ούτε είναι προϊόντα συναλλαγής, να ενεργοποιήσουμε τις κρυμμένες μας δυνάμεις  και να πορευτούμε σε μια άλλη τάξη πραγμάτων που ακόμα δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε και να σχεδιάσουμε.
 Με αυτό λοιπόν το σκεπτικό  υπάρχει πάντα  η πιθανότητα και η δυνατότητα : η κρίση που βιώνουμε σε όλα τα επίπεδα να γίνει το εφαλτήριο μια ουσιαστικής και βαθιάς εξερεύνησης, ανανέωσης και  μεταμόρφωσης τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
 Για να γίνει  όμως αυτό ο καθένας πρέπει να πάψει να δείχνει τον άλλον και να κοιτάξει μέσα του, να κρίνει τη δική του κρίση , με σοφία, κουράγιο, να κοιταχτεί στον καθρέπτη και να λογαριαστεί με τον  εαυτό του . Η ώρα της προσωπικής αυτεπίγνωσης και της ανάληψης της προσωπικής ευθύνης είναι μια επώδυνη, προκλητική και στο τέλος λυτρωτική φάση που σε εξελίσσει και σε δυναμώνει  σαν άτομο.  Μόνο έτσι ο καθένας μας θα είναι  σε θέση να έχει άποψη, να διεκδικεί αλλά και να συμπονά, να ζητά με το κεφάλι ψηλά, και να προσφέρει με ανοικτή καρδιά, να είναι το μέρος αλλά και το όλο,  τότε θα μπορέσουμε  να αναλάβουμε  τη συλλογική  μας ευθύνη.
Η σωτηρία μας είναι η Κιβωτός των Σχέσεων , εκεί αληθινοί , ξεκάθαροι ,  αφυπνισμένοι,   μα πάνω από όλα πιο ζωντανοί παρά ποτέ, μαζί ,  θα μπορέσουμε όχι μόνο να σωθούμε αλλά  και να πάμε παρακάτω και ίσως να κατορθώσουμε να ανοίξουμε και να δείξουμε-σαν ελληνική κοινωνία πια – καινούριους δρόμους και δυνατότητες  σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς της παγκόσμιας κρίσης. 
Κρίση : καταστροφή ή ευκαιρία; Από τον καθέναν εξαρτάται ,και από όλους μας!

Πέτρος Τατσόπουλος (Συγγραφέας)

Παρόλο που υπάρχει κάποια δόση αλήθειας ότι η δικιά μας κρίση ξεκινάει από το 1824 όταν εξασφαλίζουμε το πρώτο δάνειο και ως μακρινός μακρινός απόηχος υπάρχουν στην ελληνική οικονομία μέχρι σήμερα.
 
Η αλήθεια είναι ότι η κυρίως κρίση που βιώνουμε αυτή τη στιγμή είναι απότοκος της κρίσης που ξεκίνησε πριν 4-5 χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες με τα στεγαστικά δάνεια και με το παιχνίδι που παίχτηκε πάνω στα κέρδη από τα στεγαστικά δάνεια. Δηλαδή κάναν κάτι πάρα πολύ απλό, πάρα πολύ ανήθικο, πάρα πολύ κωλοπαιδίστικο τα παιδάκια εκεί στη Wall Street που παίζαν: Δώσανε αφειδώς στεγαστικά δάνεια, σε ανθρώπους που γνώριζαν εκ των προτέρων ότι δεν θα μπορέσουν να τα αποπληρώσουν ποτέ, με σκοπό να μαζέψουν όλα αυτά τα φραγκοδίφραγκα , όλα αυτά τα δολάρια τα λίγα, αλλά σε μια μέγιστη κλίμακα ήταν πάρα πολλά. Δηλαδή φαντάσου ότι πηγαίναν σε έναν άνθρωπο που ζούσε στο Χάρλεμ  για παράδειγμα και  του υπόσχονταν ένα σπίτι τύπου Εκάλης ή οτιδήποτε, με δύο δισεκατομμύρια δόσεις δανείου. Βεβαίως ο Χαρλεματζής έλεγε «ναι» από τη στιγμή κιόλας που θα μπορούσε να εγκατασταθεί σε αυτό το σπίτι. Το ξέρανε ότι αυτός ο άνθρωπος ποτέ δεν θα ξεπληρώσει το χρέος του. Γιατί το κάνανε; Πρώτον γιατί θα είχανε την ευχέρεια να του πάρουν το σπίτι πίσω ανά πάσα ώρα και στιγμή μόλις δεν πλήρωνε τις δόσεις και δεύτερον διότι μαζεύανε όλες αυτές τις δόσεις και τις τζογάρανε στα λεγόμενα «τοξικά προϊόντα» σε ομόλογα υψηλού κινδύνου -τα οποία είναι ο απόλυτος τζόγος δηλαδή  «θα κερδίσω άμα εμφανιστεί ξανθιά στη γωνία το επόμενο τέταρτο και θα χάσω αν εμφανιστεί μελαχρινή». Και φτιάξανε με αυτό τον τρόπο με τα υπερκέρδη πάνω στα τοξικά προϊόντα αλλά και με τον μεγάλο κίνδυνο γιατί πια δε μιλάγαμε για πραγματική οικονομία μιλάγαμε για φαντασιακή, φτιάξανε μια τεράστια φούσκα που μόνο στην Ευρώπη εκτιμάται περί τα  3 τρισεκατομμύρια ευρώ και αυτή η φούσκα πριν από δυόμιση χρόνια μετά, το 2008 έσκασε στη μούρη μας. Και όλα τα χρόνια προβλήματα των οικονομιών, οι δυσλειτουργίες όπως της Ελληνικής οικονομίας, που χρόνιζαν και ‘μεναν και η μία γενιά πολιτικών τα μετέθετε στην άλλη γενιά πολιτικών ξαφνικά βγήκαν στην επιφάνεια. Και τέλειωσε. Μόλις έσκασε η φούσκα, ήρθαν στην επιφάνεια εκείνες οι οικονομίες οι οποίες ήταν πιο αδύναμες σαν την ελληνική που ήταν πάνω στον αέρα τον κοπανιστό. Δηλαδή δεν είχαν καθόλου πραγματικό βάθος και στην πραγματικότητα ήτανε αεριτζίδικες. Τωρα, εγώ όσες φορές συζητώ γι αυτή την κρίση κάνω μια μεγάλη διάκριση που δεν την κάνουν οι ηθικολόγοι συνάδελφοί μας τις περισσότερες φορές τύπου Μανδραβέλη κλπ. λένε όλοι κλέβαμε όλοι ζούσαμε με καταναλωτικό πρότυπο, όλοι είχαμε καγιέν. Λοιπόν,  πρώτον δεν είχαμε όλοι καγιέν. Δεύτερον δεν είχαμε καταναλωτικό πρότυπο. Συγγνώμη, εκείνος ο συνταξιούχος ο οποίος ζούσε με τα 500 ευρώ πώς είχε καταναλωτικό πρότυπο ίδιο με το φίλο μου τον Δοξιάδη ας πούμε. Δηλαδή θα τρελαθούμε; Και έχει σημασία το αν κλέβαμε όλοι τι κλέβαμε. Έχει σημασία αν εγώ κλέβω δύο ευρώ ή δύο εκατομμύρια ευρώ και τα βγάζω στην Ελβετία. Έχει πολύ μεγάλη σημασία. Δε θα μας τρελάνουνε οι παλιομαλάκες ότι έχουμε όλοι την ίδια ευθύνη! Και το πιο θλιβερό αυτής της κρίσης, είναι ότι γονυπετείς ζητάμε δανεικά λεφτά από αυτούς που μας τα πήρανε,. Δηλαδή πρώτα μας τα πήρανε χοντρά, πολύ πολύ χοντρά, με το κόλπο που έπαιξαν με τη δημιουργική λογιστική επί πολλά χρόνια και τώρα εμείς από τους κλέφτες προσπαθούμε να πάρουμε λίγα δανεικά πίσω. Τους εκλιπαρούμε. Και βάζουν όρους τώρα οι κλέφτες: Λένε  όχι έχετε υπερδιογκωμένο δημόσιο τομέα. Το ξέραμε! Οι περισσότερες χώρες έχουν. Δεν ξέρω πόσοι θυμούνται πριν από μερικά χρόνια που είχε γίνει ένα τεράστιο κίνημα ξεκινώντας κυρίως από τον τρίτο κόσμο που είχε και το μεγαλύτερο πρόβλημα απόσβεσης του χρέους. Να εξαλειφτεί το χρέος. Γιατί το εξωτερικό χρέος είναι ένας καρκίνος. Τώρα πια αυτές οι χώρες – και εμείς ανάμεσά τους γιατί προς τα εκεί οδεύουμε- δεν πληρώνουν το ίδιο το χρέος, αλλά τους τόκους των τόκων του χρέους! Δηλαδή κάθε παιδι που γεννιέται χρωστάει με το πρώτο «α» ήδη γύρω στα 30 χιλιάδες ευρώ. Τόσο κοστολογείται το πρώτο «α». Λοιπόν πρέπει μέσα σε όλο αυτό το κλίμα και αφού κανένας  δεν τολμάει (για να μη χάσει την εξουσία προφανώς) να πει όλη τη πολύ δυσάρεστη αλήθεια στον κόσμο, μας ζητάνε να συνεργαστούμε με τους κλέφτες, να τους ικετέψουμε, να είμαστε ευγενικοί, να είμαστε καλοί, να μη κάνουμε απεργίες, να μη κάνουμε φασαρία, όλα να γίνουν θα ‘λεγα με καθωσπρέπει τρόπο, ώστε να ξαναγυρίσουμε στα επίπεδα της οικονομίας που είχαμε στις αρχές τις δεκαετίας 2000.  Τώρα που έσκασε η φούσκα των τριών τρισεκατομμυρίων αυτός ο ψεύτικος πληθωρισμός ο οποίος είναι στην ουσία το ψεύτικο χρήμα, θα μπορέσει να διαλυθεί μονάχα με πραγματικό πληθωρισμό. Δηλαδή με συνθήκες φτώχειας απώλεια πραγματικού εισοδήματος –πραγματικού για μας. Για τα παιδάκια της Wall Street δεν έχουμε πραγματικό εισόδημα. Άρα μπορούν να μας το πάρουν πίσω. Θα φτιάχνανε ένα μοντέλο όπου θα είχαν συνθήκες δημιουργίας διόγκωσης του πληθωρισμού ώστε να εξαφανιστεί το ψεύτικο χρήμα και να ξαναρχίσουμε πάλι από την αρχή. Αυτό το σχέδιο μπήκε σε εφαρμογή και συνέχεια έχει –εκτός των άλλων- πολύ υψηλή ανεργία στα όρια της λαϊκής εξέγερσης και πολύ αυταρχικό κράτος όποιο κι αν είναι. Δεν πιστεύω ότι μπορούμε να βγούμε από αυτή την κρίση γιατί δεν είναι… αντιμετωπίσιμη. Λυπάμαι που δεν δίνω ένα Happy end. Αντίθετα πιστεύω ότι θα δημιουργηθούν καταστάσεις τριτοκοσμικές. Μας οδηγούν σε συνθήκες  άτυπου εμφυλίου πολέμου με ακραίες καταστάσεις όπως π.χ. της Ονδούρας όπου έμενες έκπληκτος γιατί παντού οπλοφορούσαν οι άνθρωποι. Ήταν υπό κατοχή η χώρα, υπό καθεστώς ακραίας οικονομικής κρίσης, όπου υπήρχαν πάρα πολλοί πλούσιοι και πάρα πολλοί φτωχοί. Το έχω ξαναπεί, ότι αν οι φτωχοί γνωρίζανε στην Ελλάδα πόσο πλούσιοι είναι οι πλούσιοι, δεν θα χρειαζόταν τίποτε άλλο για να γίνει επανάσταση. ¨Όταν το 19αιώνα η διαφορά τους ήταν ένα προς 100 δηλαδή ο πλούσιος ήταν 100 φορές περισσότερο πλούσιος από έναν φτωχό και τώρα είναι ένα προς 10.000! Και αυτά τα κωλόπαιδα θέλουν να κλάψουμε παρέα! Να πολεμήσουμε και παρέα. Διευρύνεται η διαφορά και συνεχίζει να διευρύνεται. Δεν βλέπω έξοδο από το τούνελ. Θα φτάσουμε να υιοθετήσουμε το ανέκδοτο «Κάτω από ποιες συνθήκες δουλεύατε επί Εμβέρ Χότζα;», «κοίταξε να δεις, εμείς κάναμε ότι δουλεύαμε και ο Εμβέρ Χότχα έκανε ότι μας πλήρωνε». Από το φθινόπωρο εκεί πάμε. Το μόνο καλό είναι ότι βλέπω μια μεγάλη καθίζηση της σαχλαμάρας με την οποία ανδρώθηκε ο λαός τα τελευταία 20 χρόνια. Ακόμη και ο πιο μαλάκας έχει μεγαλύτερη ανοχή στα μεσημεριανάδικα. Αυτό είναι μια καλή παρενέργεια.

Θύμιος Καρακατσάνης (Σκηνοθέτης – ηθοποιός)

Η κρίση είναι απόρροια πολλών ανθρώπων που κυβέρνησαν τον τόπο αυτόν, αρκετές δεκαετίες, και το μόνο που σκεφτόντουσαν ήταν πώς θα γίνουνε αρεστοί και πώς θα φύγουνε με κάποιο κέρδος απ’ την εξουσία.
Δόξα το θεό κερδίσανε!
Και όπως λέν «ζήσαν αυτοί καλά και μεις χειρότερα».
Τώρα ήρθανε και τα παιδιά που είναι έτοιμα, που τα μεγάλωναν για να γίνουνε πολιτικοί, τά χανε στείλει στα Χάρβαρντ, στα τέτοια, και μια που είναι χάρβαλο το Χάρβαρντ είναι ότι πρέπει.
Μας την κάνανε τώρα…
Και οι βιαστές των λαών, μας δώσανε και δάνεια και είπανε στον έναν εσύ θα πεις «μη με ψηφίζετε, γιατί άμα με ψηφίζετε θα πεθάνετε» και στον άλλον είπανε «εσύ θα λές: Όότι θέλετε θα χετε».
Και επειδή ο λαός είναι σαν μωρό παιδί… Ο Αριστοφάνης τον περιγράφει πάρα πολύ ωραία στους «Ιππείς»: «όσο μεγαλώνει ο λαός τόσο πιο ηλίθιος γίνεται».
Ε, αυτό προσπαθούσε να πει ο Αριστοφάνης: «Μη μεγαλώνετε ηλίθια».
Και τώρα που καταλάβαμε, ήρθαν οι κερδοσκόποι, μας δώσανε και δύο δάνεια, δηλαδή είναι σα να φτιάξανε ένα εργοστάσιο που βγάζει λεφτά: θα παίρνουν τους τόκους κάθε μήνα, και το κεφάλαιο θα παραμένει… Και θα ‘μαστε αυτό που λέει ο Μίλερ «αποκλείεται να είσαι ελεύθερος άμα χρωστάς».
Αυτό πάθαμε!
Τώρα, τι να πω; Τι να πει κάνεις και τι να πει ο καθείς;
Αυτοί οι άνθρωποι είχαν το πεπόνι και το μαχαίρι και κόβανε ότι ώρα θέλανε.
Τώρα να δούμε τι θα κάνουμε!
Βέβαια τα πράγματα δεν είναι τόσο απαισιόδοξα, γιατί με αυτές τις κρίσεις ξυπνάει ο πολίτης.
Το κακό είναι πώς θα ξυπνήσει. Μην έχει, δηλαδή, άσχημο ξύπνημα.
Αυτό.
Αυτό φοβάμαι εγώ. Το άσχημο ξύπνημα!
Η ελληνική λεβεντιά, που λένε, έχει αυτό το… επικίνδυνο.
Να ξυπνήσει στραβά!
Πως λέει το τραγούδι «του άντρα του πολλά βαρύ μη του μιλάτε το πρωί…».
Δεν ξέρω τι θα γίνει.
Δεν νομίζω ότι υπάρχουν καλύτερα ή χειρότερα  πράγματα. Είναι να δούμε, σαν ρουλέτα, πώς θα ξυπνήσουμε!
Αρχοντοηλίθιοι ήμασταν και παραμένουμε…
 Έτσι και ξυπνήσουμε.. εκεί θα δούμε τι θα γίνει!
Και δεν είναι μόνο ελληνικό το κόλπο, το κεφάλαιο έχει γίνει ασύδοτο πια.
Πάντα ο καπιταλισμός δίνει κάπου κάπου και λίγο παντεσπάνι έτσι, πάντα αφήνουνε μια χαλαρότητα, πάντα.
Τώρα έχουν φτάσει στο σημείο να λένε «αυτοί είναι ηλίθιοι θα τους πεθάνομε! Τώρα που κοιμόνται βάρα!».
Και θα μαζέψουμε τα κομμάτια μας.
Αυτοί κερδοσκοπούν, εμείς είμαστε κοιμισμένοι…. ηλίθιοι. Αμα ξυπνήσουμε θα δούμε τι θα γίνει.
Και να φοβάσαι τον άνθρωπο που έχει ξεπεράσει τα όρια!
Και νομίζω ότι είναι εποχή που τα όρια είναι ξεπερασμένα.
Και τώρα είναι πολύ επικίνδυνα τα πράγματα.
Όταν η δημοκρατία είναι δήθεν… γιατί τί δημοκρατία είναι αυτή που έχουμε; Δεν είναι δημοκρατία.
Πέντε ηλίθιοι που σπούδασαν έξω και ήρθανε, αποφασίζουνε ποιους θα βάλουνε στις λίστες να ψηφίσουμε;
Είναι δημοκρατία αυτή;
Είναι αντιπροσωπευτικό αυτό το σύστημα; Είναι να τρελαίνεσαι!
Ένας ηλίθιος να αποφασίζει ποιούς θα ψηφίσω! Αρχίδια. Και το λένε αυτό δημοκρατία! Αυτό είναι πώς να πούμε, είναι σαν… τις γκόμενες που διαλέγουν τους χειρότερους. Είμαστε σε μια δημοκρατία της «ανέκφραστης τρύπας». Αυτή είναι η ερωτική μας συνύπαρξη.
Μια ανέκφραστος τρύπα!
Ουρλιάζουν, κάνουνε, δείχνουνε, και αν πας από κάτω είναι η τρύπα εντελώς ανέκφραστος.
Τώρα που είχα πάει στη Θεσσαλονίκη ήταν μία,  ούρλιαζε…. και είχα μια ώρα να κοιμηθώ. Λες και τη σφάζανε!
Χτυπάω την πόρτα. Και απαντάει: «Ναι;». Της λέω, «αφού δεν το αντέχεις ρε κορίτσι μου γιατί το κάνεις;».
Δεν το αντέχουμε, γιατί το κάνουμε;
Αφού έχουμε… πεθάνει!
Εγώ πάντα εκφράζομαι εντελώς λαϊκά και πιστεύω ότι ο λαός αυτός (εγώ, δηλαδή, και όλοι μας) έχει μια πιο ποιητική διάθεση να εκφραστεί.
Και αυτή η ποιητική διάθεση είναι η μόνη μας διέξοδος.
Είναι ο έλληνας με τον αυτοσαρκασμό του και με την ποιητική του τρέλα, που μπορεί και κάνει ανεκτή, αυτό που λέμε ζώη…

Δημήτρης Καζάκης, (Οικονομολόγος Αναλυτής, Μέλος της Πρωτοβουλίας Οικονομολόγων-Πανεπιστημιακών για την άρνηση του χρέους και την έξοδο από το ευρώ)

Με την ελληνική οικονομία να βυθίζεται σε μια ύφεση δίχως προηγούμενο στην μεταπολεμική ιστορία της χώρας, το κυρίαρχο ερώτημα που τίθεται είναι γιατί; Επίσημα μας λένε ότι όλα είναι υπό έλεγχο. Είναι ένα είδος καθαρτηρίου για τις παλιές αμαρτίες μας. Από πότε όμως η οικονομία αποτελεί πεδίο άσκησης ενός ιδιότυπου τυφλού προτεσταντικού φανατισμού, όπου τα προβλήματα και οι εκδηλώσεις της κρίσης δεν είναι παρά προϊόν ανήθικης συμπεριφοράς κρατών και λαών; Η κρίση στην Ελλάδα δεν γεννήθηκε γιατί χάσαμε την εμπιστοσύνη των αγορών, ούτε γιατί είμαστε πολύ διεφθαρμένοι για τα χρηστά ήθη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας. Αντίθετα προήλθε από το ότι η οικονομία της Ελλάδας, στο όνομα της εξωστρέφειας, ανοίχτηκε στα πιο τυχοδιωκτικά και κερδοσκοπικά συμφέροντα που έχει γεννήσει η αγορά. Το αποτέλεσμα ήταν η λεηλασία της από μια οικονομική και πολιτική ολιγαρχία. Χαρακτηριστικό προϊόν αυτής της λεηλασίας είναι και ο εκτροχιασμός του δημόσιου χρέους. Τώρα, οι ίδιοι που το δημιούργησαν και επωφελήθηκαν από αυτό, παραδίδουν τη χώρα και το λαό της στο έλεος του ΔΝΤ, της ΕΕ και των αγορών. Ποια είναι η απάντηση; Το χρέος δεν το δημιούργησε ο λαός. Άρα έχει δικαίωμα και υποχρέωση να μην το αναγνωρίσει και να αρνηθεί την πληρωμή του. Αν το κάνει το μόνο που έχει να πάθει είναι να γλυτώσει τα χειρότερα. Η άρνηση αυτή είναι μόνο η αρχή, η αναγκαία αφετηρία για μια άλλη ριζικά διαφορετική πορεία που απαιτεί την έξοδο από το ευρώ, την εθνικοποίηση των βασικών τραπεζών, τον έλεγχο της κίνησης των κεφαλαίων, την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μέσα από μια γενναία αναδιανομή πλούτου και εισοδημάτων υπέρ των εργαζομένων, την ανατροπή του καθεστώτος εξάρτησης και υποτέλειας.

Σωτήρης Δημητρίου (Ανθρωπολόγος)

Όταν, το 1972, η ομάδα 17 ειδικών επιστημόνων με επικεφαλής τον Meadows ολοκλήρωσε το πρόγραμμα του MIT σχετικά με την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, αιφνιδιάστηκε, αφού προέκυπτε ότι 4 βασικοί όροι:

  • α) εξάντληση των φυσικών πόρων,
  • β) ρύπανση του περιβάλλοντος,
  • γ) δημογραφικό και
  • δ) συνεχής αύξηση του ρυθμού της βιομηχανικής ανάπτυξης (αλλά και αντίστοιχη μείωση της κατανάλωσης),

οδηγούσαν το οικονομικό μας σύστημα στην υπέρβαση των ορίων του, με συνέπεια «παγκόσμιες αναταραχές» και «κοινωνική αποσύνθεση». Μέχρι το 1992 συντάχθηκαν συνολικά 10 παρόμοιες εκθέσεις σε παγκόσμια κλίμακα που συμφωνούσαν για την επερχόμενη δομική κρίση το 2008! Είναι θλιβερό όμως ότι πέσαμε θύματα του παράγοντα “Ιμαλάϊα”: βυθιστήκαμε σε μια πληθώρα πληροφοριών που όμως αποτέλεσαν κενό πληροφορίας!
Δοκιμάστηκαν πολλές διέξοδοι όπως η υιοθέτηση του νεοφιλελευθερισμού, που όμως επιτάχυνε την υπέρβαση των ορίων του συστήματος!
Τα κεφάλαια περιόρισαν τις επενδύσεις τους στη βιομηχανική παραγωγή, έγιναν «λιμνάζοντα και αναζήτησαν την τύχη τους στις υπηρεσίες -συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα-, στις εξαγορές και στις συγχωνεύσεις, στους δανεισμούς (τοκογλυφία) και στη σπέκουλα.
Η κρίση οδήγησε αφενός σε φαύλο κύκλο αδιεξόδου και αφετέρου στην αύξηση των κατασταλτικών μέτρων για τον κίνδυνο της «κοινωνικής αποσύνθεσης»!
Αναπόφευκτα, η οικονομική κρίση επηρεάζει σήμερα και άλλους κοινωνικούς τομείς, συνιστά γενική κρίση κουλτούρας (διαφθορά, βία, κ.ά,) και ευαισθητοποιεί όμως πολλά στρώματα, όπως έδειξε και ο Μάης του 68, που οι G7 αντέδρασαν με το συντηρητισμό (π.χ. πολλές νέες επιστήμες όπως κυβερνητική, βιονική, ευρετική κ.ά. εξαλείφτηκαν από τα πανεπιστήμια) και με την γενική παθητικοποίηση (π.χ. η κοινωνία της αφθονίας, σε συνεργασία με την TV, περιόρισαν το άτομο στη σφαίρα των ζωτικών αναγκών και του επίκαιρου).
Συνεπώς, το πρόβλημα της εξόδου από αυτήν την κρίση είναι το πώς θα ξεπεραστούν τα δεινά της αποδόμησης του συστήματος χωρίς ανεξέλεγκτες κοινωνικές αντιδράσεις και πώς η αναδόμησή του θα συντονιστεί με την αναδόμηση της όλης κουλτούρας.

Μανώλης Ρασούλης (Στιχουργός)

Χαρακτηρίζουν την κρίση σαν ένα μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο ξεμοντάρει όλο το σύστημα, αντιφάσκει ως προς τον εαυτό του, ανατινάζεται (βλέπε παγκόσμιους πολέμους) και μετά την «κάθαρση» με το φως των λύκων στη «νορμαλιτέ». Η παρούσα κρίση έχει την εξής πρωτοτυπία: είναι η μάνα όλων των κρίσεων δηλαδή συντέλεια δηλαδή Δευτέρα Παρουσία δηλαδή πάπαλα. Το ανθρώπινο γένος τέλειωσε πάνω στον πλανήτη γη. Τώρα ή θα διασπαρθεί στο διάστημα ή θα κάνει έναν πυρηνικό πόλεμο και τέρμα τα δίφραγκα. Ο Φιντέλ Κάστρο μετά από 4 χρόνια ασθενής αφού ανάρρωσε δήλωσε: «θα γίνει πυρηνικός πόλεμος στη μέση ανατολή». Συμφωνώ και επαυξάνω δε θα είναι ένας τοπικός πόλεμος. Εγώ προσπαθώ παντοιοις τρόποις στη Μέση Ανατολή εδώ και 10 χρόνια να τους αλλάξω το φαντασιακό. Έχω μια κοσμοθεωρία, τη βάζω σε πράξη, σπρώχνω κτίριο. Η αγωνία μου κορυφούται ουδείς με παίρνει στα σοβαρά ιδίως εδώ στο ελλαδιστάν. Έχω στο μυαλό μου ένα μίνι σύστημα ανατροπής της σήψης και της αντιπαραγωγικότητας. Όταν το λέω ακούγεται επιστημονική φαντασία αλλά είναι το μόνο που μπορεί –υπό την απόλυτη εποπτεία  μου- να αντιστρέψει την αρνητικότατη κατάσταση και από παθητική να γίνει επιθετική. Διότι η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση. (Θα ανακοινώσω αναλυτικότερα περί αυτών στο blog μου σύντομα ή σε μια προσεχή συνέντευξή μας). Κλείνω με το πιστεύω μου ότι πριν φτωχύνουμε οικονομικά καταρρεύσαμε πολιτισμικά εξού και μας κοιτούν από παντού τα μάτια της Τζούλιας σαν τα μάτια της συνειδήσεώς μας (μιλάω ειρωνικά…). Και βέβαια η κρίση είναι συστημική, πλανητική, τελειωτική.
 

Ελένη Νίνα (Κλινικός ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής της Συστημικής Σχολής)

Ο άνθρωπος ξεπρόβαλε αρχικά από το ζωικό βασίλειο πιο ανίσχυρος και λιγότερο εξοπλισμένος από άλλα ζώα για τον αγώνα της επιβίωσης. Ύστερα από μακρά και βασανιστική περίοδο εξέλιξης άρχισε να καλλιεργεί το έδαφος και να δημιουργεί μια κοινωνική και θρησκευτική τάξη, νοιώθοντας όμως τον εαυτό του άμεσα εξαρτώμενο από τη γη. Μετά έκανε ένα νέο βήμα προς την κατεύθυνση του αποχωρισμού του από τη φύση, αναπτύσσοντας την λογική και την συνείδηση. Αργότερα κινήθηκε προς ιδέες ενότητας μέσω θρησκείας και φιλοσοφίας και έθεσε σκοπούς για τους οποίους έπρεπε να αγωνιστεί. Κατόπιν βρήκε μια νέα ενοποιητική αρχή στην επιστήμη και στις τέχνες. Σταδιακά ανέπτυξε την τεχνολογία και δημιούργησε μέσα επικοινωνίας που έκαναν τον πλανήτη να φαίνεται πολύ μικρός και παραγωγικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στον καθένα να εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή υλική ύπαρξη. Το πέρασμα του από κάθε περίοδο στην επόμενη περίοδο συνοδευόταν πάντα από μια κρίση. Κρίση αξιών, κρίση αρχών, κρίση κοινωνική, οικονομική, κρίση σε όλα τα επίπεδα. Η κάθε κρίση άφηνε πίσω της θύματα αλλά έσπρωχνε το σύστημα σε αλλαγή και δημιουργούσε ευκαιρίες αυτογνωσίας και γενικότερης γνώσης. Αυτό που βλέπουμε λοιπόν είναι ότι όλα τα συστήματα: δηλ. η φύση, τα άτομα, οι κοινωνίες, μπαίνουν σε περιόδους κρίσης κατά εποχές, προκειμένου να μεταβούν στο επόμενο επίπεδο εξέλιξής τους. Σήμερα που ο άνθρωπος φαίνεται να προσέγγισε την απαρχή μιας πλουσιότερης και ευτυχέστερης εποχής, η ύπαρξή του καθώς και η ύπαρξη των γενεών που θα ακολουθήσουν φαίνεται και πάλι να απειλούνται από μια νέα κρίση, που αυτή τη φορά ονομάζεται οικουμενική! Δημιουργώντας την νέα βιομηχανική εποχή ο άνθρωπος απορροφήθηκε τόσο από το νέο αυτό καθήκον ώστε το έκανε κύριο σκοπό της ζωής του. Έπαψε να χρησιμοποιεί την παραγωγή σαν μέσο και την έκανε αυτοσκοπό, ένα σκοπό στον οποίο υποτάχθηκε όλη του η ζωή. Σκοπός του έγινε να επιτύχει, να πουλήσει τον εαυτό του όσο επικερδέστερα μπορούσε στην αγορά. Η αξία του ανθρώπου βρίσκεται όχι στο ποιος είναι αλλά στο τι έχει και πώς φαίνεται. Μη έχοντας άλλη αίσθηση του εγώ εκτός από εκείνη που μπορεί να προσφέρει ένας άκρατος κομφορμισμός νιώθει όλο και πιο ανασφαλής, ανήσυχος, εξαρτημένος από αγαθά και ιδέες και συχνά είναι ανίσχυρος να αντιδράσει. Σήμερα δεν αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο να γίνουμε σκλάβοι με την έννοια του παρελθόντος αλλά τον κίνδυνο να ζήσουμε σαν σκλάβοι σε μια ζωή χωρίς νόημα. Δεν υπάρχει πια μια ανοικτή εξουσία που να μας διατάσσει, υπάρχει όμως η διακυβέρνηση μέσω του φόβου της καταστροφής. Κι όσο πιο κλεισμένοι, εξαρτημένοι και απομονωμένοι είναι οι άνθρωποι σε αυτό το προς πώληση «εγώ» σ αυτή την «αυτιστική» ατομικότητα, τόσο πιο ευάλωτοι είναι στο φόβο της απώλειας. Στις μέρες μας ο φόβος καταστροφής έχει πάρει τερατώδεις διαστάσεις και εκπέμπεται μέσω του «υπουργείου του τρόμου» που είναι η τηλεόραση. Όπως προανέφερα όμως, κάθε σύστημα μπαίνει σε περιόδους κρίσης και κάθε κρίσει ενέχει την αλλαγή. Έτσι και τώρα μέσα σ ατή την κρίση αξιών, με αφορμή την οικονομική κρίση, βρισκόμαστε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα της αυτογνωσίας της ανθρωπότητας. Να περάσουμε σε μια ουσιαστικότερη επαφή με τον εαυτό μας και τις πραγματικές μας ανάγκες, σε επαναπροσδιορισμό αξιών, που σημαίνει ότι προτεραιότητα έχει το ποιος είμαι και όχι το τι έχω και το πώς φαίνομαι και στην συνειδητοποίηση ότι αν δεν δράσουμε συλλογικά, αν δεν περάσουμε από την ατομικότητα και την απομόνωση στην συλλογικότητα και την συνεργασία θα καταστρέψουμε ότι φτιάξαμε. Οι άνθρωποι έχουν μακράν εκπαίδευση στο να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και να καταστρέφουν άλλους αλλά μικρή πάνω στο πώς να συνεργάζονται. Αυτή τη στιγμή καλούμαστε να επανεκπαιδευτούμε σε αρχές που θα μας επιτρέψουν να δρούμε από κοινού και να δημιουργήσουμε πραγματικούς και αυθεντικούς δεσμούς συνεργασίας προκειμένου να μην επιβαρύνουμε άλλο τον πλανήτη! Η ανθρώπινη φυλή έχει την σοφία να δημιουργεί επιστήμη και τέχνη, γιατί να μην είναι ικανή να δημιουργήσει έναν κόσμο συνεργασίας και δικαιοσύνης; Κάπου διάβαζα ότι μια μικρή φυλή πριν χιλιάδες χρόνια κατά την διάρκεια της μύησης στην ενηλικίωση έλεγε προ του κάθε μυημένου: «Βάζω μπροστά σου τη ζωή και το θάνατο, την ευλογία και την κατάρα και εσύ μαζί με τους υπόλοιπους διαλέγεις τη ζωή»!

Μίκης Θεοδωράκης (Συνθέτης)

Η πρόσφατη οικονομική κρίση δεν οφείλεται σε εσωτερικά αίτια αλλά είναι αποτέλεσμα μιας διεθνούς συνωμοσίας (ΗΠΑ, Ευρώπη) με στόχο την οικονομική εξαθλίωση των Ελλήνων εργαζομένων και την διάλυση του κοινωνικού ιστού της ελληνικής κοινωνίας. Είχαν προηγηθεί προσπάθειες -κατευθυνόμενες προφανώς από τα ίδια διεθνή κέντρα- για την εξάλειψη της ιστορικής μας μνήμης και της εθνικής πολιτιστικής μας παράδοσης, κυρίως της σύγχρονης. Όπως έγραφε στον «Ελ. Τύπο» της 4.8.2010 ο διακεκριμένος δημοσιογράφος Αγαμέμνων Φαράκος «το γιατί γίνονται όλα αυτά αποτελεί μια γιγαντιαία απορία. Σκοτεινές σκέψεις, απίθανα σενάρια καταστροφής, παράδοση ενός λαού δεμένου χειροπόδαρα στις επιδιώξεις και τα σχέδια κάποιων…». Για το ποιος κρύβεται από πίσω, για ποιους λόγους και με ποιες τελικά επιδιώξεις, μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε. Ήδη κάποιοι (Στάνφορντ, ΗΠΑ) υποτίθεται έγκυροι κύκλοι προαναγγέλλουν την απώλεια του Αιγαίου σε 3 χρόνια υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα χωρίς το Αιγαίο θα πάψει να υφίσταται! Όμως εάν αυτοί που κρατούν τα νήματα και οι τελικές προθέσεις τους μας είναι ακόμα άγνωστα, το όργανο με το οποίο επιχειρείται η διάλυση της χώρας έχει ήδη εγκατασταθεί στην Αθήνα.
Είναι η Τρόϊκα
(τρεις Τράπεζες, μία των ΗΠΑ και δύο της Ευρώπης), στην οποία όπως δήλωσε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, η Κυβέρνηση παραχώρησε ένα μέρος της Εθνικής μας Ακεραιότητας και μάλιστα το πιο ευαίσθητο, την εθνική μας οικονομία από την οποία εξαρτάται η ζωή, το παρόν και το μέλλον ενός Λαού. Κατά έναν ανεξήγητο τρόπο ο Γιώργος Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ και η Κυβέρνησή του ανέλαβαν τον ρόλο του Δούρειου Ίππου, γεγονός τραγικό και μοιραίο για τον ελληνικό λαό, που δεν μπορεί να φανταστεί -και δικαίως- ότι ένα τόσο μεγάλο κόμμα στηριγμένο στις πατριωτικές και προοδευτικές δυνάμεις της Κεντροαριστεράς θα ήταν δυνατόν να παίξει έναν τέτοιο αρνητικό και εν τέλει καταστροφικό ρόλο για την ίδια την ύπαρξη της Ελλάδας, της Πατρίδας, του Ελληνικού Έθνους και του Ελληνικού Λαού.

Μαρία Μπέλλου (Δικηγόρος, Νομικός Σύμβουλος της Κίνησης Πολιτών Δανειοληπτών)

Τα αίτια τις οικονομικής κρίσης βρίσκονται τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων της Ελλάδος. Ενδεχομένως όμως οι συνέπειες για την χώρα μας να ήταν ηπιότερες έαν και εμείς είχαμε φροντίσει να διαχειριστούμε καλύτερα τα της οικονομίας μας και της δομής του κράτους. Μάθαμε να ζούμε με δανεικά πέρα των δυνατοτήτων μας και όταν δεν μπορούσαμε πια ούτε και να δανειστούμε βρεθήκαμε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Για να το καταλάβει κανείς δεν έχει παρά να μιλήσει με τους εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες που αυτή την στιγμή αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει έναντι των πιστωτών τους. Αυτή η μερίδα της κοινωνίας μας αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας από τον υπερδανεισμό και την κακοδιαχείριση των δημόσιων οικονομικών από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι η οικονομική κρίση είναι αντιμετωπίσιμη. Μπορεί να μην μας αρέσει η εκάστοτε λύση καθώς κάτω από αυτές τις συνθήκες αναγκαζόμαστε να δεχτούμε καταστάσεις οι οποίες αλλάζουν τον τρόπο ζωής μας όμως δεν παύουν να αποτελούν λύσεις αντιμετώπισης ενός χρόνιου προβλήματος. Για παράδειγμα με τον πρόσφατο νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά οι δανειολήπτες έχουν την δυνατότητα να προστατεύσουν την πρώτη κατοικία τους και να μην βρεθούν στο δρόμο παρόλο που αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα αναγκαστούν να εκποιήσουν άλλα περιουσιακά τους στοιχεία εφόσον έχουν. Για κάποιους δεν παύει να είναι μια επιλογή που τους δίνει την δυνατότητα να ξαναρχίσουν από την αρχή έχοντας τουλάχιστον τα βασικά για την διαβίωση τους.

Nίκος Ζούδιαρης (συνθέτης – στιχουργός)

Η υποκρισία με την οποία αντιμετωπίζεται η κρίση σαν ατύχημα, λες και κανείς δεν γνώριζε τίποτα για το φόνο που διαπράττονταν καθημερινά δεκαετίες τώρα σε βάρος του μέλλοντός μας, σαν ένα τσουνάμι δηλαδή που μας βρήκε άοπλους ενώ απολαμβάναμε τάχα τον ύπνο του δικαίου, αποτελεί εξαιρετικό σύμπτωμα ότι στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με βαθειά πολιτισμική κρίση, εμφανιζόμενη με οικονομικούς όρους. Ανεξαιρέτως τώρα ζητάμε σεβασμό, από εκείνους που τους δώσαμε το δικαίωμα να μη μας υπολήπτονται… Τους πολιτικούς εννοώ και εμάς μας συλλυπούμαι. Είμαστε τα χαρτζιλικωμένα παιδιά τριών δεκαετιών. Πολιτικά θύματα πρακτικών εξαγοράς. Κανείς και ποτέ δεν ασχολήθηκε με τα θεμελιώδη προβλήματα που είχαμε πάνω στην «εφηβεία μας» ως κοινωνία, κι εμείς το ίδιο πονηρά -για ένα βολεματάκι-, δεν το απαιτήσαμε Παιδιά κακών «γονιών». Δεν υποστήκαμε άλλη εκπαίδευση από την συγκομιδή και κατανάλωση χρημάτων, με αποτέλεσμα να χάσουμε και τον στοιχειώδη πολιτισμό που κάπως μας νοστίμευε. Προσωπικά η κρίση με βρήκε κουρασμένο να γκρινιάζω για την κρίση, τουλάχιστον τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Άσχετα με το αν ο καθένας μας επιφύλασσε για τον εαυτό του την καλύτερη λύση κρυφά από τον άλλο, ποιος δεν έβλεπε πως σα μαΐστρος δούλευε ανοιχτά του παρελθόντος μας και ήταν ζήτημα χρόνου να βγει η θάλασσα στην ακτή; Με ειλικρινή αυτοκριτική ο καθένας μας και παίρνοντας πίσω την προσωπική του στρατηγική από το κράτος και τα τηλεοπτικά κανάλια (Η τηλεόραση ανέλαβε να καταγγέλλει για λογαριασμό μας το τέρας που ήρθε να μας φάει. Στην πραγματικότητα αυτή φοβήθηκε περισσότερο απ’ όλους γιατί είναι διαπλεκόμενη με το κράτος), αναλαμβάνοντας ξανά ή για πρώτη φορά την διακυβέρνηση της ζωής του, ας ξεκινήσουμε και βλέπουμε. Μέχρις ότου το σύνολο δε θα καλύπτει τον ανίκανο, αλλά θα αγωνιά να εξασφαλίζει δίκαιες ευκαιρίες στην ατομικότητα σύμφωνα με την ικανότητα, έχουν πολλά να γίνουν και πιο πολλά να κάνουμε.

Παράδειγμα δημιουργικής μεταστροφής του αρνητικού κλίματος της κρίσης
Μία δραστηριότητα πολιτιστικού ακτιβισμού που ξεκίνησε ο Σωτήρης Χατζάκης και οι συνεργάτες του για να μεταστρέψουν το αίσθημα αποτυχίας και απραξίας σε θετική έμπνευση και δράση: «Στο ΚΘΒΕ ξεκινήσαμε έναν πολιτιστικό ακτιβισμό με στόχο την ψυχαγωγία των πολιτών μέσω της τέχνης δωρεάν!. Δηλαδή θέατρο στα καφέ, με ετήσιο φεστιβάλ «Χορός δράσης» όπου συσπειρώνονται όλες οι ομάδες της πόλης και της Βορείου Ελλάδας (hip hop dancers, gothic models, μονάδες απεξάρτησης, ομάδες χορού, ομάδες θεάτρου). Μετά από αυτό, κάναμε το «Θέατρο Κατοίκων» με επισκέψεις σε σπίτια παραπληγικών και κατάκοιτων ανθρώπων με μία λίστα τεράστια 700 ανθρώπων (οι περισσότεροι νέοι από ατυχήματα με μοτοσυκλέτες) αλλά και Bike respect ποδηλατοδρομίες, με σεβασμό στο ποδήλατο, την οικολογία και την υγεία. Συγχρόνως, επειδή υπάρχει μεγάλη εκμετάλλευση στους υποψηφίους για τις δραματικές σχολές στην προετοιμασία τους, δηλαδή παραπαιδεία, ιδρύσαμε ένα τμήμα προετοιμασίας υποψηφίων δωρεάν! Ακόμη, τρία παιδαγωγικά προγράμματα για σχολεία και νοσοκομεία. Πηγαίνουμε στις φυλακές, στο σχολείο δεύτερης ευκαιρίας, με δωρεάν δράσεις με τις ομάδες «Μπανταρισμένοι» μουσικοχορευτικό, τα «Δρομολόγια» που ηθοποιοί απαγγέλουν, όπως επίσης υπήρχε πριν 26 χρόνια το κλιμάκιο Μακεδονίας – Θράκης του ΚΒΘΕ μία κινητή σκηνή που πλέον ξαναταξιδεύει στην βόρεια Ελλάδα σε 42 χωριά και παραμεθόριες κοινότητες».

Της Κρυσταλίας Πατούλη (Δημοσιογράφος, Συστημικός Σύμβουλος Ανθρωπίνων Σχέσεων, [email protected]) Η έρευνα συνεχίζεται. Δείτε εδώ όλες τις απαντήσεις που δόθηκαν