Δύο χρόνια έχουν περάσει από τον ύποπτο θάνατο της Κατερίνας Γκουλιώνη, της 41χρονης κρατούμενης που πρωτοστάτησε στον αγώνα για κατάργηση της κολπικής έρευνας και βελτίωση των συνθηκών κράτησης στις γυναικείες φυλακές. Σήμερα οι κολπικοί έλεγχοι έχουν καταργηθεί, τα περισσότερα προβλήματα όμως παραμένουν, καθώς οι γυναικείες φυλακές εξακολουθούν να αποτελούν άντρο αυθαιρεσίας και καταπάτησης των δικαιωμάτων των κρατουμένων.

Ads

Της Μαριλένας Καραβασίλογλου

Η Κατερίνα Γκουλιώνη, απεξαρτημένη, μητέρα και κρατούμενη για κατοχή ναρκωτικών στις γυναικείες φυλακές Θήβας, βρέθηκε νεκρή τις 19 Μαρτίου του 2009 στο πλοίο που την μετέφερε προς τις φυλακές της Κρήτης. Βρέθηκε πισθάγκωνα δεμένη και με αίματα στο πρόσωπό της, χωρίς να εξακριβωθεί ποτέ τι συνέβη. Λίγο καιρό πριν το θάνατό της είχε συντάξει μία συγκλονιστική επιστολή-καταγγελία για την κακομεταχείριση των γυναικών στις ελληνικές φυλακές και ιδιαίτερα για το μεγάλο θέμα της κολπικής εξέτασης.

Ο θάνατος της Γκουλιώνη έφερε στο προσκήνιο τις άθλιες συνθήκες κράτησης στις γυναικείες φυλακές και συνέβαλε στη σημαντικότερη έκτοτε κατάκτηση των γυναικών κρατουμένων: την απαγόρευση της ενδοσωματικής έρευνας. Πλέον, κολπικός έλεγχος θα γίνεται μόνο εάν υπάρχει εύλογη αιτία, μετά από εντολή του αρμόδιου δικαστικού λειτουργού και μόνον από γιατρό. «Δεν έχουμε πια τέτοιες καταγγελίες, κάτι που αποτελεί και τιμή στη μνήμη της Κατερίνας, που πρωτοστάτησε σε αυτόν τον αγώνα. Το θεωρούμε πολύ σημαντικό αυτό», δηλώνει στο tvxs ο Πάνος Λάμπρου, από την Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων.

Ads

Ωστόσο, δύο χρόνια μετά το θάνατο της Γκουλιώνη, τα κύρια προβλήματα των γυναικείων φυλακών παραμένουν ίδια, σύμφωνα με τον κ. Λάμπρου. Καταρχάς, οι κρατούμενες λαμβάνουν σπάνια άδειες και πάντα για λιγότερες ημέρες από όσες δικαιούνται, χωρίς αιτιολογία. Η ανισοτιμία επεκτείνεται και στο θέμα των αγροτικών φυλακών, καθώς οι γυναίκες κρατούμενες δε διαθέτουν αυτήν την προοπτική. Επιπλέον, οι ανήλικες κρατούμενες στεγάζονται στις φυλακές της Θήβας μαζί με τις ενήλικες, κάτι πρωτάκουστο στο σωφρονιστικό σύστημα, ενώ πουθενά δεν υπάρχει μέριμνα για τις ιδιαίτερες ανάγκες υγιεινής των γυναικών (σερβιέτες, καθαριότητα).

Φυσικά οι γυναικείες φυλακές αντιμετωπίζουν και προβλήματα που πλήττουν ολόκληρο το ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα, όπως ο υπερπληθυσμός, τα ναρκωτικά, η χορήγηση ψυχοφαρμάκων, η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αυθαιρεσία αποτελεί το βασικό πρόβλημα του συστήματος, καθώς σε πολλά ιδρύματα ο νόμος χάνει την ισχύ του όταν ο έλεγχος περνά στα χέρια των σωφρονιστικών υπαλλήλων. «Ο σωφρονιστικός μας κώδικας δεν είναι κακός, στην πραγματικότητα είναι ένας από τους καλύτερους της Ευρώπης. Ωστόσο, δεν τον εφαρμόζουμε», δηλώνει ο κ. Λάμπρου, προσθέτοντας ότι οι αλλαγές στο σωφρονιστικό σύστημα, ακόμα και όταν κατοχυρώνονται νομικά, γίνονται πολύ αργά.

Παράδειγμα αυτού αποτελεί η πρόσφατη κατάργηση του μεγαλύτερου μέρους των πειθαρχικών ποινών, οι οποίες αποτελούσαν τροχοπέδη για τη χορήγηση αδειών και αναστολών. Αυτή επιτεύχθηκε μετά από μαζική απεργία πείνας σε σχεδόν όλες της φυλακές της χώρας. «Πρόκειται για πολύ σημαντική κατάκτηση, δυστυχώς όμως έχουμε περιστατικά όπου, αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου, φτάνουν στα χέρια μας απορρίψεις αδειών με αιτιολογικό το πειθαρχικό. Αυτό είναι προκλητικό από μέρους των διευθύνσεων των φυλακών, το κάνουν για να αποδείξουν ότι είναι κράτος εν κράτει», δηλώνει ο κ. Λάμπρου.

Με αφορμή την επέτειο θανάτου της αγωνίστριας και μέλους της Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων, διοργανώνεται προς τιμή της εκδήλωση-συζήτηση για τις συνθήκες κράτησης των γυναικών την Πέμπτη 17 Μαρτίου, στις 8μμ, στο Στέκι Μεταναστών (Τσαμαδού 32) στα Εξάρχεια. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει την προβολή βίντεο στα οποία μιλά η ίδια και οι πρώην συγκρατούμενες της, ενώ η βραδιά θα κλείσει με μουσική και ποτό.