Αντιπολιτευόμενη διαδηλώτρια καίει προεκλογική αφίσα κατά τον δεύτερο γύρο των κοινοβουλευτικών εκλογών. Κάιρο, 5 Δεκεμβρίου 2010.

Αρκετοί παρατηρητές αναρωτιούνται, μετά από την επανάσταση στην Τυνησία, αν πρόκειται να καταρρεύσουν κι άλλες κυβερνήσεις στη Βόρεια Αφρική. Στη συνέντευξή του στο Spiegel, ο αιγύπτιος κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης Mohamed ElBaradei μιλάει για τον αντίκτυπο που θα υπάρξει στο καθεστώς του Καΐρου και ελπίζει πως οι Αιγύπτιοι θα αντιγράψουν το παράδειγμα των κατοίκων της Τυνησίας.

Συνέντευξη του Dieter Bernarz, για το περιοδικό Spiegel.

SPIEGEL: Κύριε ElBaradei, η αντιπολίτευση στην Αίγυπτο έχει απευθύνει κάλεσμα για μια πανεθνική «Μέρα Οργής» την Τρίτη. Υποστηρίζετε τις διαδηλώσεις;

ElBaradei: Ναι. Υποστηρίζω κάθε ειρηνικό αίτημα για αλλαγή. Το κάλεσμα μου για μεταρρυθμίσεις δεν εισακούστηκε από τo καθεστώς, γεγονός που αφήνει ως μόνη επιλογή τις διαδηλώσεις στους δρόμους. Πρόκειται για νέους, ανυπόμονους ανθρώπους που εκφράζουν την αποφασιστικότητά τους και ελπίζω οι διαμαρτυρίες να μη βγουν εκτός ελέγχου.

Πιστεύετε πως οι διαδηλώσεις πράγματι θα οδηγήσουν στην αλλαγή;

Σηματοδοτούν την αρχή μιας ιστορικής διαδικασίας. Οι Αιγύπτιοι αναγνωρίζουν πως πρέπει να πάρουν τη μοίρα στα χέρια τους. Για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της χώρας είναι πραγματικά έτοιμοι να βγουν στους δρόμους. Η κουλτούρα του τρόμου που το καθεστώς καλλιεργούσε έχει καταρρεύσει. Δεν υπάρχει επιστροφή τώρα. Ακτιβιστές αναμένουν τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις εδώ και δεκαετίες. Αυτές οι διαδηλώσεις αποτελούν την αρχή μιας χιονοστιβάδας.

Και το καθεστώς θα μείνει απλός παρατηρητής χωρίς να κάνει κάποια κίνηση;

Ελπίζω πως οι δυνάμεις ασφαλείας δε θα χρησιμοποιήσουν βία εναντίον των διαδηλωτών. Απευθύνω έκκληση στον Αιγύπτιο πρόεδρο Μουμπάρακ να μην επιτρέψει στην όλη κατάσταση να κλιμακωθεί. Το καθεστώς πρέπει να σεβαστεί το διεθνώς κατοχυρωμένο δικαίωμα της ελευθερίας της διαμαρτυρίας.

Σκοπεύετε να βγείτε κι εσείς στους δρόμους;

Όχι, δε θέλω να κλέψω από τους ανθρώπους που διοργάνωσαν τις διαμαρτυρίες τη νίκη τους. Αλλά θα τους υποστηρίξω με όποιον τρόπο μπορώ. Αυτή τη στιγμή είμαι πιο χρήσιμος για το κίνημα σε στρατηγικό επίπεδο, ακόμα και όταν τυγχάνει να μη βρίσκομαι στην Αίγυπτο, από ότι αν ήμουν στους δρόμους.

Σαν πιθανός αντίπαλος του Μουμπάρακ στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές το Σεπτέμβρη επιθυμείτε την αλλαγή μέσω εκλογικών διαδικασιών. Είναι πολύ αργά για αυτό τώρα;

Είναι πολύ πιθανό η χώρα μου να βιώνει μια κατάσταση αστάθειας. Η ελευθερία έχει το τίμημά της. Αλλά όλοι, από τους μαρξιστές μέχρι τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, συμφωνούν πως η σταθερότητα πρέπει να είναι ο στόχος μας.

Θέλετε μια μοντέρνα, δημοκρατική Αίγυπτο. Αλλά οι άνθρωποι που βρίσκονται στο δρόμο δεν ζητούν μόνο ειρήνη και δημοκρατία- ζητούν και ψωμί.

Αυτά τα αιτήματα είναι κατανοητά σε μια χώρα όπου πάνω από το 40 τοις εκατό του πληθυσμού ζει με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα. Στην περίπτωσή μας οι διαμαρτυρίες έχουν να κάνουν και με βασικές ανάγκες, κάτι που κάνει την Αίγυπτο μια διαφορετική περίπτωση από αυτήν της Τυνησίας. Η Τυνησία έχει μια μεγάλη μεσαία τάξη, ενώ εμείς μπορεί να αντιμετωπίσουμε μια εξέγερση από πεινασμένους και απογοητευμένους πολίτες.

Η αυτοπυρπόλυση ενός πωλητή λαχανικών υπήρξε η σπίθα της εξέγερσης στην Τύνιδα. Αρκετοί πολίτες έχουν κάνει το ίδιο και στην Αίγυπτο αλλά ο Μουμπάρακ δείχνει αμετακίνητος.

Μην παραπλανιέστε. Αυτή η ψυχραιμία είναι μόνο ένα επιφανειακό προσωπείο. Στην πραγματικότητα είναι εξαιρετικά νευρικός. Ποτέ δεν άκουσε κανέναν και δεν ακούει ούτε σήμερα. Το καθεστώς δεν θέλει να βλέπει ή να ακούει το παραμικρό. Προειδοποίησα τον Μουμπάρακ για αυτήν την εξέλιξη. Τώρα παίρνει αυτό που του αξίζει.

Μπορεί ακόμα να αποτρέψει την εξάπλωση των διαδηλώσεων;

Για να το κάνει αυτό, ο Μουμπάρακ θα πρέπει να αποσυρθεί από τις εκλογές και θα πρέπει να επιτρέψει ένα δημοκρατικό σύνταγμα που θα κάνει δυνατές τις ελεύθερες εκλογές. Και φυσικά ο στρατιωτικός νόμος ο οποίος έχει επιβληθεί στη χώρα τα τελευταία 29 χρόνια θα πρέπει να αρθεί. Χωρίς αυτές τις παραχωρήσεις το καθεστώς δε μπορεί να επιβιώσει.

Το Ισραήλ φοβάται μια επανάσταση στην Αίγυπτο. Πολλοί στην Ιερουσαλήμ φοβούνται πως η Μουσουλμανική Αδελφότητα μπορεί να ανέλθει στην εξουσία και να κηρύξει τον πόλεμο στο κράτος του Ισραήλ.

Θα πρέπει να σταματήσουμε να δαιμονοποιούμε τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Είναι λάθος να νομίζουμε ότι οι επιλογές μας είναι μεταξύ του καταπιεστικού καθεστώτος Μουμπάρακ ή του χάους των θρησκευτικών εξτρεμιστών. Έχω πολλές διαφωνίες με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Αλλά δεν έχουν πραγματοποιήσει καμία βίαιη πράξη εδώ και πέντε δεκαετίες. Θέλουν και αυτοί την αλλαγή. Αν θέλουμε δημοκρατία και αλλαγή, πρέπει να τους συμπεριλάβουμε και αυτούς αντί να τους περιθωριοποιήσουμε.

Συμφωνείτε με τη θεωρία του «ντόμινο» η οποία λέει πως η επανάσταση στην Τύνιδα είναι μόνο η αρχή;

Ίσως να βιώνουμε σήμερα τα πρώτα δείγματα μιας «Αραβικής Άνοιξης» (κατά το πρότυπο της λεγόμενης Άνοιξης της Πράγας, του κινήματος φιλελευθεροποίησης της Τσεχοσλοβακίας που έλαβε χώρα το 1968). Οι γείτονές μας παρατηρούν την Αίγυπτο η οποία πάντα έπαιζε έναν πρωτοπόρο ρόλο στα πράγματα. Ελπίζω πως η χώρα μου θα είναι μια από τις πρώτες στις οποίες θα ανθίσουν η ελευθερία και η δημοκρατία. Εμείς, οι Αιγύπτιοι, πρέπει να καταφέρουμε να πετύχουμε ό,τι και οι πολίτες της Τυνησίας.

Η μετάφραση πραγματοποιήθηκε από τον Μιχάλη Ζωντό, μέλος του μεταφραστικού project του Tvxs.